اطلاعیه مهم تامین اجتماعی درباره فرمول جدید محاسبه مستمری | جزییات معیار جدید محاسبه مستمری بازنشستگان و بیمه شدگان

کوتاه‌مدت مانند مرخصی ایام زایمان، استراحت پزشکی و… است. بیمه‌شدگان محترم؛ لطفاً به دستمزد اعلامی خود در پیامک ماهانه ارسالی سازمان تأمین اجتماعی توجه نمایید.

سازمان تأمین اجتماعی در اطلاعیه‌ای از بیمه‌شدگان خواست تا به عدد «دستمزد مبنای کسر حق بیمه» که هر ماه به صورت پیامک برای آنان ارسال می‌شود، دقت نمایند.

در این اطلاعیه تاکید شده است که این دستمزد فقط به عنوان معیار محاسبه مستمری بازنشستگی یا سایر حقوق بلندمدت محسوب نمی‌شود، بلکه مهم‌تر از آن، ملاک محاسبه تعهدات کوتاه‌مدت سازمان نیز هست؛ تعهداتی مانند ایام استراحت پزشکی، مرخصی زایمان، غرامت دستمزد ایام بیماری و موارد مشابه.

در ادامه آمده است که بیمه‌شدگان باید مطمئن شوند رقم دستمزدی که در پیامک برای آنان آمده درست و مطابق با واقعیت اشتغال‌شان است، زیرا هرگونه اختلاف یا کاهش دستمزد مبنای کسر حق بیمه ممکن است در محاسبه این تعهدات تأثیرگذار باشد.

۱. «دستمزد مبنای کسر حق بیمه» چیست؟

براساس بخشنامه‌های سازمان تأمین اجتماعی، کارفرمایان موظف‌اند از دستمزد یا حقوق مشمول بیمه کارکنان، حق بیمه را کسر کرده و به سازمان واریز کنند. این «دستمزد مبنا» مبلغی است که بر اساس آن حق بیمه و تعهدات بیمه‌ای محاسبه می‌شود. 

به عنوان مثال، در سال ۱۴۰۴، حداقل دستمزد روزانه مبنای وصول حق بیمه برای بیمه‌شدگان مشمول قانون کار معادل ۳٬۴۶۳٬۶۵۶ ریال اعلام شده است. 

بنابراین، مهم است که این مبلغ صحیح و به‌روز گزارش شود، زیرا هم سهم حق بیمه و هم سایر محاسبات بیمه‌ای، بر پایه آن قرار دارد.

این جمله خبر به این معناست که دستمزد مبنا تنها برای محاسبه مستمری بازنشستگی نیست، بلکه نقش وسیع‌تری دارد. مستمری بازنشستگی یکی از تعهدات بلندمدت سازمان است، اما تعهدات کوتاه‎‌مدت مثل پرداخت غرامت ایام بیماری، ایام بارداری، مرخصی زایمان، غرامت از کارافتادگی موقت و موارد مشابه – که زمانی فرد بیمه‌شده یا کارفرما ممکن است با آن مواجه شوند – نیز از همین مبنای دستمزد کسر حق بیمه تأثیر می‌گیرند.

به بیان ساده‌تر، اگر کارفرما مثلاً فیش حقوقی را کمتر اعلام کند، یا مزایایی مشمول بیمه را از مبنا حذف کند، نه فقط حق بیمه کاهش می‌یابد، بلکه فرد ممکن است در شرایطی که باید غرامت بگیرد، مبلغ کمتری دریافت کند.

– هر ماه پیامکی از تأمین اجتماعی دریافت می‌شود که حاوی عدد دستمزد مبنای کسر حق بیمه (و احتمالاً سهم بیمه‌شده و کارفرما) است. طبق اطلاعیه، بیمه‌شدگان باید آن را بررسی کنند.

– اگر عدد اعلام شده با آنچه واقعاً باید گزارش شده باشد متفاوت باشد (مثلاً حقوق واقعی بیشتر بوده اما در لیست بیمه کمتر گزارش شده باشد)، بیمه‌شده می‌تواند پیگیری کند.

– چون این عدد در محاسبه بسیاری از تعهدات مهم نقش دارد، توجه به آن از منظر «حق آینده» بیمه‌شده اهمیت دارد.

– در زمان بیماری: میزان «غرامت دستمزد ایام بیماری» که پرداخت می‌شود، بر مبنای دستمزد مشمول بیمه است.

– در زمان زایمان یا مرخصی بارداری: پرداخت‌ها براساس مبنای دستمزد گزارش شده برای حق بیمه محاسبه می‌شود.

– در زمان بازنشستگی: اگرچه مستمری براساس میانگین دستمزد مشمول بیمه در ۲۴ ماه آخر یا سایر روش‌ها تعیین می‌شود، اما آنچه مورد تاکید در خبر است، این است که مبنای کسر حق بیمه لزوماً هماندستمزد مستمری نخواهد بود، و فقط یکی از عوامل محاسبه است.

– طبق ماده ۳۴ قانون تأمین اجتماعی، اگر فردی برای دو یا چند کارفرما کار کند، هر کارفرما مکلف است به نسبت مزد یا حقوقی که می‌پردازد، سهم بیمه شده را کسر و سهم کارفرما را به سازمان پرداخت کند. 

– مطالعات کارشناسی انتقاد کرده‌اند که فرمول محاسبه مستمری فعلی (بر پایه دو سال آخر) برای بیمه‌شدگانی که در سنوات اولیه حقوق پایین داشتند، صحیح نیست و ممکن است منجر به مستمری کمتر از حقوق زمان اشتغال شود. 

بنابراین تاکید سازمان تأمین اجتماعی بر عدم تصویب «فقط دو سال آخر حقوق» به عنوان مبنا مطلق برای مستمری، عمدتاً به این نکته اشاره دارد که عدد دستمزد مبنای کسر حق بیمه، کارکرد بیشتری دارد و نباید صرفاً «سپری» برای بازنشستگی تلقی شود.

اطلاعیه سازمان تأمین اجتماعی یک تذکر مهم به بیمه-شدگان است تا به عدد «دستمزد مبنای کسر حق بیمه» ماهانه خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. زیرا:

این عدد تأثیر مستقیم در محاسبه حق بیمه، غرامت بیماری، مرخصی زایمان، سایر تعهدات کوتاه‌مدت دارد.

کاهش یا اعلام دستمزد کمتر از واقع، ممکن است برای بیمه‌شده در آینده نتایج منفی داشته باشد (مثلاً پرداخت کمتر در ایام بیماری یا مستمری پایین‌تر).

هرچند مستمری بازنشستگی نیزمتأثر از حقوق مشمول بیمه است، اما دستمزد مبنا صرفاً معیار مستمری نیست، بلکه وسیع‌تر است.

بیمه‌شدگان باید عدد اعلامی را با واقعیت حقوق‌شان مطابقت دهند، و در صورت اختلاف، اقدامات لازم را انجام دهند.