پرداخت کمکهزینۀ بلاعوض تامین اجتماعی به بیمه شدگان با شرایط جدید | واریزی ویژه با حقوق بیمه شدگان تامین اجتماعی در این ماه
در این نوشتار به پرسشهایی دربارۀ شرایط دریافت کمکهزینۀ ازدواج از تأمین اجتماعی پاسخ گفتهایم.
مولف
: محسن کریمی
مدیرعامل و رییس هیأتمدیرۀ یک شرکت خصوصی هستم. یک سال است همراه با بیمۀ کارکنان شرکت، خودم را نیز بیمۀ کارفرمایی کردهام و ماهیانه با نرخ ۳۰ درصد حق بیمه پرداخت میکنم. با توجه به اینکه اخیراً ازدواج کردهام، آیا میتوانم از سازمان تأمین اجتماعی کمکهزینۀ ازدواج دریافت کنم؟
خیر. اطلاع داشته باشید تعهدات سازمان تأمین اجتماعی در قبال بیمهشدگان کارفرمایی، صرفاً تعهدات بلندمدت شامل مستمریهای بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی و بازماندگان است و این قبیل بیمهشدگان مشمول تعهدات کوتاهمدت از قبیل کمکهزینۀ ازدواج نیز و مانند آن نیستند. مضاف اینکه نرخ حق بیمۀ کارفرمایی 27 درصد است و مشمول سه درصد بیمۀ بیکاری نیست. لذا لازم است به شعبۀ تأمین اجتماعی اطلاع دهید تا با اصلاح مشخصات هویتی شما در سیستم تأمین اجتماعی، از این به بعد حق بیمۀ خود را با نرخ ۲۷ درصد پرداخت کنید. ضمناً یکی از شروط پرداخت کمکهزینۀ ازدواج به سایر بیمهشدگان مشمول دریافت این کمکهزینه، داشتن حداقل ۷۲۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه ظرف پنج سال قبل از تاریخ ثبت ازدواج است.
من و همسرم اخیراً ازدواج کردهایم و هر دو نفر بیمهشدۀ تأمین اجتماعی هستیم. من یک سال و هشت ماه سابقۀ بیمهپردازی اختیاری دارم و همسرم که در یک کارگاه تولیدی شاغل است، سه سال سابقۀ پرداخت حق بیمه دارد. آیا سازمان تأمین اجتماعی به هردو نفر ما کمکهزینۀ ازدواج پرداخت میکند؟
طبق تبصرۀ «۲» مادۀ (۸۵) قانون تأمین اجتماعی، کمکهزینۀ ازدواج بلاعوض در صورت داشتن شرایط لازم به هردو نفر زوجین تعلق میگیرد، اما چون براساس مادۀ (۸۵) قانون، یکی از شرایط پرداخت این کمکهزینه داشتن حداقل ۷۲۰ روز سابقۀ پرداخت حق بیمه ظرف پنج سال قبل از تاریخ ثبت ازدواج است، لذا همسرتان که بیمهشدۀ اجباری است، در صورت داشتن سایر شرایط میتواند از این کمکهزینه بهرهمند شود. با توجه به اینکه کمکهزینۀ ازدواج به بیمهشدۀ اختیاری نیز تعلق میگیرد، اما شما بهعلت کسری سابقۀ پرداخت حق بیمه نمیتوانید از کمکهزینه استفاده کنید.
در ازدواج اولم که ناموفق بود، بهعلت کسری سابقه پرداخت حق بیمه (کمتر از ۷۲۰ روز) نتوانستم از کمکهزینۀ ازدواج استفاده کنم. باتوجه به اینکه مجدداً ازدواج کردهام و سه سال سابقۀ پرداخت حق بیمه دارم، آیا میتوانم کمکهزینۀ ازدواج دریافت کنم؟
خیر، چون طبق مادۀ (۸۵) قانون تأمین اجتماعی بیمهشدگانی که صرفاً برای اولینبار ازدواج کنند میتوانند کمکهزینۀ ازدواج دریافت کنند، لذا به ازدواج دومی شما تعلق نمیگیرد.
۵۵ سال سن دارم و بهعلت تعدیل نیرو از شرکت اخراج شدهام. بعد از تنظیم دادخواست در ادارۀ کار، قرار است مقرری بیمۀ بیکاری توسط شعبۀ تأمین اجتماعی برایم برقرارشود. با توجه به اینکه متأهل هستم، چه مدت مقرری بیمۀ بیکاری برای من پرداخت میشود؟
با توجه به اینکه مدت پرداخت مقرری بیکاری برای بیمهشدۀ متأهل و متکفل حداکثر ۵۰ ماه است، اما طبق تبصرۀ مادۀ (۷) قانون بیمۀ بیکاری، بیمهشدگانی که در زمان برقراری بیمۀ بیکاری ۵۵ سال و یا بیشتر داشته باشند این قبیل بیمهشدگان بدون در نظر گرفتن سقف پرداخت مقرری بیمۀ بیکاری، مادامی که مشغول به کار نشدهاند تا رسیدن به سن بازنشستگی میتوانند مقرری دریافت کنند، لذا شما تا ۶۰ سالگی تمام، مقرری دریافت میکنید و بعد از آن در صورت احراز سایر شرایط میتوانید بازنشسته شوید.
در دوران دفاع مقدس، پدرم در جبههها جهادگر بود و سرانجام در یکی از عملیات به فیض شهادت نائل آمد. من در حال حاضر با ۲۱ سال و ۹ ماه سابقۀ بیمه، در کارگاه تولید لوازم خانگی شاغل بوده و بیمهشدۀ تأمین اجتماعی هستم،کسب اطلاع کردهام که سازمان تأمین اجتماعی برای بازنشستگی خانوادۀ شهداء تخفیفی در نظر گرفته است. آیا من با ۵۰ سال میتوانم از این قانون بهرهمند شوم؟
بله. در راستای حفظ کرامت ایثارگران و خانوادۀ معظم شهداء، در بند «خ» مادۀ (۸۷) قانون برنامۀ ششم توسعه اعلام شده، همسران و فرزندان شهدای شاغل در دستگاههای موضوع مادۀ «۲» قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران، شامل دستگاههای زیرمجموعۀ قوای سهگانۀ مجریه، مقننه، قضاییه و سایر شرکتهای دولتی و دستگاههای عمومی غیردولتی، همچنین بیمهشدگان شاغل در سایر دستگاهها و سازمانها و مراکز تولیدی و توزیعی و خدماتی که تحت پوشش قانون کار و مقررات سازمان تأمین اجتماعی هستند، میتوانند در طول برنامۀ ششم توسعه با حداکثر هشت سال سنوات ارفاقی و با حقوق و مزایای کامل و بدون شرط سنی بازنشسته شوند، لذا همسران و فرزندان شهدا (مثل شما) که در یکی از کارگاههای تولیدی مشمول قانون کار شاغل و بیمهشدۀ تأمین اجتماعی هستند با داشتن حداقل ۲۲ سال سابقه پرداخت حق بیمه، بدون شرط سنی و با حداکثر هشت سال سنوات ارفاقی (جمعاً حداکثر۳۰ سال) با ارائۀ گواهی صادره توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران مبنی بر تأیید همسر و یا فرزند شهید، میتوانند در طول دورۀ اجرای برنامۀ ششم توسعه تقاضای بازنشستگی کنند. البته با توجه به اینکه برنامۀ ششم توسعه در آخر سال ۱۴۰۰ به پایان رسیده معالوصف سازمان تأمین اجتماعی طی بخشنامهای اعلام کرد، چون طبق بند «ن» تبصرۀ (یک) مادۀ واحدۀ قانون بودجه سال ۱۴۰۱، برنامۀ ششم توسعه تا آخر سال ۱۴۰۱ تمدید شده، این قانون تا تاریخ 28 اسفند 1401 قابلیت اجرایی دارد، لذا بعد از سه ماه که سابقۀ شما به ۲۲ سال تمام برسد به شرط شاغل بودن و با ارائۀ گواهی بنیاد شهید، میتوانید قبل از به پایان رسیدن سال جاری درخواست بازنشستگی کنید. البته طبق این قانون، سازمان تأمین اجتماعی هزینههای مربوط به بازنشستگی بیمهشدگان شاغل در مراکز تولیدی و توزیعی و خدماتی مشمولان قانون کار را بعد از محاسبه، از بنیاد شهید و امور ایثارگران مطالبه میکند.
گچکار ساختمان و از بیمهشدگان کارگران ساختمانی هستم. با توجه به اینکه در فصل سرما و زمستان عملیات ساختمانی راکد است و اصولاً کارگران ساختمانی در این سه ماه سال بیکار هستند، آیا در این ایام میتوانند از مقرری بیمۀ بیکاری استفاده کنند؟
خیر. بیمهشدگانی مشمول دریافت مقرری بیمۀ بیکاری هستند که مشمول قانون کار بوده و بیمهپردازی آنها از نوع بیمۀ اجباری است و از دستمزد آنان سه درصد حق بیمه بیکاری کسر میشود و بدون میل و ارادۀ خود از کارگاه اخراج شدهاند، لذا با توجه به توضیحات داده شده، کارگران ساختمانی که مشمول قانون کار نیستند، دریافت مقرری بیمۀ بیکاری شامل حال آنان نیست.
مدیرعامل شرکت تازهتأسیسی هستم که فعالیت آن تولید رب گوجهفرنگی است. یک قرارداد سهماهه با یکی از فروشگاههای زنجیرهای منعقد کردهایم مبنی بر اینکه در طول دورۀ قرارداد، با فروش رب گوجهفرنگیهایی که در شرکت تولید و آمادۀ فروش است، نیاز فروشگاه زنجیرهای (واگذارندۀ کار) را برطرف کنیم. آیا واگذارندۀ کار به استناد مادۀ (۳۸) قانون تأمیناجتماعی مجاز است مقداری از دریافتی پیمانکار را موکول به ارائۀ مفاصاحساب قرارداد، از سوی سازمان تأمین اجتماعی کند؟
خیر. در قراردادهای خرید و فروش اجناس، مواد، تجهیزات و اقلام مصرفی که موضوع قرارداد مهیا و حاضر و آماده است (مثل قرارداد شما) و نوع قرارداد صرفاً خرید و فروش بوده و نیازی به تهیه و یا انجام کار اضافی نیست، مشمول مادۀ (۳۸) و کسر حق بیمه نبوده و در صورت درخواست پیمانکار مفاصاحساب آن صادر میشود.
عضو هیأتمدیرۀ شرکت ساختمانی هستم. در رابطه با قرارداد منعقده با واگذارندۀ کار جهت ساخت یک ساختمان اداری، شرکت من را به سرپرستی پروژه انتخاب کرده است. آیا امکان دارد نام من نیز همراه با سایر پرسنل شاغل در قرارداد در لیست ارسالی به سازمان تأمین اجتماعی قید شده و حق بیمۀ آن پرداخت شود؟
بله. در قراردادهایی که یک نفر از مدیران، شرکاء یا اعضای هیأتمدیره بهعنوان مسئول یا سرپرست پروژه در پیمان اشتغال به کار داشته باشد به شرطی که از بابت این مسئولیت مزد و حقوق دریافت کند با تأیید موضوع توسط واگذارندۀ کار، دریافت صورتمزد و حقوق او همراه با سایر کارکنان شاغل در پروژه بلامانع است.
در مؤسسۀ حملونقل بار و کالای بینشهری، یکی از رانندگانی که حق بیمۀ خود را بر اساس قانون بیمۀ رانندگان رأساً پرداخت میکند قرار است برای مدتی کوتاه در این مؤسسه شاغل شود، سؤال این است با توجه به اینکه او بیمۀ رانندگان است، مؤسسه مجاز است برای او حق بیمه پرداخت نکند؟
خیر. رانندگانی که براساس قانون بیمۀ اجتماعی رانندگان برونشهری و درونشهری حق بیمۀ خود را پرداخت میکنند اگر در کارگاهها و مؤسسات مشمول قانون تأمین اجتماعی اشتغال داشته و از کارفرما مزد و حقوق دریافت کنند از شمول قانون بیمۀ رانندگان خارج بوده و کارفرما مکلف است طبق مواد (۲۸) و (۳۶) قانون تأمین اجتماعی و با رعایت مادۀ (۳۹) قانون، همراه با سایر کارکنان مؤسسه، ضمن ارسال صورتمزد و حقوق رانندۀ شاغل مورد نظر به سازمان تأمین اجتماعی، نسبت به پرداخت حق بیمۀ او اقدام کند.
یک سال است بازنشستۀ تأمین اجتماعی هستم. شوهرم که ۵۹ سال دارد و فاقد شغل و بیمه است قبلاً به بیماری خاصی مبتلا بود، اخیراً بیماری او مزمن شده و دیگر قادر به کار نیست، چون نیاز به خدمات درمانی دارد. با توجه به اینکه زندگی ما دو نفر صرفاً با مستمری که من دریافت میکنم تأمین میشود، سؤالم این است آیا میتوانم او را تحت کفالت خود قرار دهم تا بتواند از خدمات درمانی تأمین اجتماعی استفاده کند؟
همسر بیمهشده یا مستمریبگیر زن در صورتی میتواند تحت تکفل زن بیمهشده قرار گیرد که سن او ۶۰ سال تمام است و یا طبق نظر کمیسیون پزشکی سازمان تأمین اجتماعی ازکارافتادۀ کلی باشد، لذا چون شوهر شما فاقد شرط سنی است، اگر با ارائۀ گواهی پزشک معالج و از طریق کمیسیون پزشکی سازمان تأمین اجتماعی ازکارافتادۀ کلی تشخیص داده شود، میتواند تحت تکفل قانونی شما قرار گیرد. البته لازم است قبل از بررسی توسط کمیسیون پزشکی، باید موضوع تأمین معیشت او به واسطۀ شما، توسط بازرس فنی شعبۀ تأمین اجتماعی احراز شود
قبلاً بیمهشدۀ تأمین اجتماعی بودم و بعد از درخواست کفالت و تأیید بازرس فنی شعبۀ تأمین اجتماعی، پدرم از طرف من تحت پوشش تأمین اجتماعی قرار گرفت. بعد از مدتی با قطع بیمهپردازی تأمین اجتماعی در یک مؤسسۀ دولتی شاغل شدم و بعد از چند سال ضمن بازخریدی از مؤسسۀ دولتی، شش ماه است مجدداً بیمهپرداز تأمین اجتماعی شدهام. سؤالم این است با توجه به اینکه قبلاً کفالت پدرم توسط بازرس تأمین اجتماعی مورد تأیید قرار گرفته، آیا میتوانم با توجه به درخواست قبلی خودم، مجدداً او را تحت تکفل قرار دهم تا بتواند از خدمات درمانی تأمین اجتماعی برخوردار شود؟
طبق مقررات اگر بیمهشدۀ تأمین اجتماعی پس از احراز تحت کفالت بودن والدین به علت تغییر وضع استخدامی از شمول قانون تأمین اجتماعی خارج شود، چنانچه بعدها از شمول مؤسسۀ دولتی خارج و مجدداً بیمهپرداز تأمین اجتماعی شود، بررسی پذیرش کفالت والدین منوط به ارائه درخواست جدید توسط بیمهشدۀ اصلی خواهد بود.
فرزندم تا ۱۹ سالگی تحت تکفل من و پوشش سازمان تأمین اجتماعی بود. بعد از پایان سن مذکور از پوشش سازمان تأمین اجتماعی خارج شد. با توجه به اینکه او پس از اخذ دیپلم، به جای تحصیلات دانشگاهی در حوزه علمیۀ قم مشغول به تحصیل است، آیا میتوانم مجدداً او را تحت تکفل خود قرار دهم؟
بله. طبق ضوابط اعلام شده توسط سازمان تأمین اجتماعی، اگر فرزند بیمهشده بعد از ۱۹ سالگی، به تحصیلات حوزوی اشتغال داشته باشد با ارائۀ گواهی اشتغال به تحصیل صادره از سوی حوزههای علمیه که همتراز با تحصیلات دانشگاهی باشد میتواند تحت تکفل بیمهشدۀ اصلی قرار گیرد.
