خبر خوش برای بیمه شدگان و بازنشستگان تامین اجتماعی | آغاز تحول بنیادین در تامین اجتماعی

 طرح «بیمه متمرکز»، به عنوان یکی از پروژه‌های بیست‌گانه تحول آفرین در دوره جدید مدیریتی سازمان تأمین اجتماعی، چند ماهی است که آغاز شده و در همین راستا دامون خدابنده رئیس مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات از چرایی تعریف این طرح و اهداف و گام‌های آن به برنا می‌گوید.

خدابنده می‌گوید: این طرح، زیربنای تحولی بنیادین در زیرساخت‌ها، فرایند‌ها و حکمرانی داده‌ها در سازمان تأمین اجتماعی است که نه‌تنها به تمرکز اطلاعات و فرایند‌های بیمه‌ای می‌انجامد، بلکه امکان استقرار نظام مالی تعهدی، توسعه بازرسی دفاتر قانونی و حرکت به سوی خدمات هوشمند را نیز فراهم می‌کند.

خدابنده درباره ضرورت تعریف و اجرای طرح بیمه متمرکز می‌گوید: مسئله اصلی این بود که هر یک از شعب سازمان تأمین اجتماعی، سیستم‌ها و داده‌های مجزایی داشتند. به‌عنوان مثال، یک پرونده بیمه‌ای ممکن بود در شعبه‌ای ثبت شده باشد، اما اطلاعات آن در شعبه دیگر در دسترس نباشد یا با تأخیر بارگذاری شود. این وضعیت باعث شده بود که گاهی ارائه یک خدمت نه تنها مستلزم مراجعه به شعب بلکه نیازمند مراجعه به یک شعبه خاص باشد تا نه تنها با ایجاد کندی و نارضایتی همراه شود بلکه امکان نظارت دقیق و مدیریت کلان را نیز با چالش مواجه کند.

از سوی دیگر، ساختار غیرمتمرکز اجازه نمی‌دهد که به تحلیل‌های سطح بالا، داشبورد‌های مدیریتی، یا قابلیت‌هایی مثل هوش مصنوعی و یادگیری ماشین دسترسی پیدا کنیم. برای مثال، وقتی داده‌ها پراکنده هستند، نمی‌توان رفتار بیمه‌پردازان را با دقت تحلیل یا چالش‌ها را شناسایی کرد.

خدابنده موضوع مهم دیگر را موضوع امنیت داده می‌داند و می‌گوید: پراکندگی مراکز داده امکان خطا، مداخلات انسانی و مسائل مرتبط با امنیت را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند. تمرکز داده و ایجاد دیتاسنتر‌های پشتیبان این موضوعات را به طرز قابل توجهی ارتقا می‌دهد. از همین «تمرکز بیمه» نه‌فقط به‌عنوان یک پروژه فناوری، بلکه به‌عنوان یک تحول ساختاری در نظر گرفته شده که قرار است پیش‌نیاز سایر پروژه‌های سازمان، از جمله نظام یکپارچه مالی تعهدی یا بازرسی دفاتر قانونی، بر روی آن بنا شود.

وی با اشاره به موارد تمرکز در این طرح می‌گوید: تمرکز در سه سطح تعریف شده: داده، سیستم و فرایند. در سطح اول، تمرکز داده به این معناست که اطلاعات مربوط به بیمه‌شدگان، کارفرمایان، سوابق، پرداخت‌ها و ... در یک پایگاه داده مرکزی تجمیع می‌شود. این مرحله بسیار مهم است، چون بدون داده‌ی متمرکز، هیچ گزارش معتبری نمی‌توان گرفت و هیچ تحلیل دقیقی نمی‌توان انجام داد.

در گام بعدی، تمرکز سیستم‌ها را داریم؛ یعنی ماژول‌های مختلفی که تاکنون جداگانه در شعب استفاده می‌شدند—از جمله محاسبه پیمان، ثبت ضرایب، رسیدگی به هیأت‌ها—همه باید در یک سکوی نرم‌افزاری یکپارچه و با معماری مدرن میکروسرویسی اجرا شوند. البته باید دقت داشت که در سال‌های گذشته بخشی از داده‌ها و سیستم‌ها متمرکز شده، اما همچنان سکوی واحدی جهت این متمرکزسازی وجود نداشته و به دنبال این هستیم که این فرایند متمرکزسازی به صورت استاندارد و با یک معماری دقیق انجام شود.

تمرکز فرایند به این معناست که فرایند‌های کسب‌وکار سازمان بازطراحی می‌شوند. ما دیگر نمی‌خواهیم همان فرایند‌های قبلی را که گاهی عمری بیش از ۳۰ سال دارند؛ صرفاً به یک سامانه منتقل کنیم، بلکه باید گردش‌کار‌ها بازمهندسی شوند تا با بهره‌گیری از فناوری، هم بهره‌وری افزایش پیدا کند و هم خطای انسانی کاهش پیدا کند.

خدابنده با اشاره به ارتباط استقرار نظام یکپارچه مالی تعهدی با طرح بیمه متمرکز می‌گوید: وقتی ما از نظام یکپارچه مالی تعهدی صحبت می‌کنیم، منظور این است که تمام تعهدات و درآمد‌های سازمان باید در مقیاس فردی و جمعی در لحظه ثبت، تحلیل و پایش شوند. این کار زمانی ممکن می‌شود که اطلاعات بیمه‌ای که بخش عمده درآمد سازمان را تشکیل می‌دهد با اطلاعات مالی در یک بستر مشترک تجمیع شده باشند. در واقع بیمه متمرکز پیش‌نیاز اجرای طرح‌هایی نظیر نظام یکپارچه مالی تعهدی است.

پیش از این، سیستم بیمه و مالی در دو سیستم جداگانه عمل می‌کردند؛ با اجرای طرح بیمه متمرکز، ما در حال ایجاد سکویی هستیم که نه‌تنها اطلاعات بیمه را متمرکز می‌کند، بلکه داده‌های مالی را هم به‌صورت تعهدی ثبت و پایش می‌کند. با این تحول که موضوع یکی دیگر از طرح‌های ۲۰ گانه طراحی شده توسط مدیرعامل سازمان است، این امکان وجود دارد که برای نخستین بار در یک لحظه بگوییم «چه میزان تعهد برای سازمان شکل گرفته» و «چه میزان منابع برای پوشش آن موجود است». چنین امکانی برای مدیریت منابع، تصمیم‌گیری راهبردی، و افزایش شفافیت بی‌سابقه است.

خدابنده در مورد ارتباط طرح بازرسی دفاتر قانونی با طرح بیمه متمرکز می‌گوید: به طور کلی ایجاد تحول در فرایند خدمات بیمه‌ای نظیر بازرسی هوشمند از دفاتر قانونی که موضوع بسیار مهمی در تعامل با کارفرمایان است؛ به طور معمول مستلزم وجود تمرکز در داده‌ها، سیستم‌ها و فرایندهاست. بیمه متمرکز امکان ایجاد تحول در سایر خدمات بیمه‌ای را فراهم می‌کند و برای همین آن را زیربنای تحول دیجیتال در تأمین اجتماعی می‌دانیم. برای مثال، بازرسی‌ دفاتر در سازمان به‌صورت سنتی و مبتنی بر مراجعات میدانی انجام می‌شد. اما در طرح جدید، می‌خواهیم با استفاده از داده‌های متمرکز، این فرایند را هوشمند و مبتنی بر تحلیل و تقاطع داده‌ها، خودکار کنیم.

خدابنده می‌گوید: اگر داده‌های ما پراکنده و ناقص باشد، تطبیق دفاتر قانونی با اظهارنامه‌ها یا سوابق بیمه‌ای ممکن نیست. ولی با تمرکز اطلاعات و ایجاد ماژول‌های تحلیل‌گر، می‌توانیم دفاتر را به‌صورت سیستمی و برخط تحلیل کنیم، مغایرت‌ها را شناسایی کنیم، و حتی هشدارهای پیشگیرانه صادر کنیم.

وی با اشاره به برنامه ریزی این پروژه از نظر زمانی و فنی ادامه می‌دهد: پروژه را در چهار فاز عمده تقسیم‌بندی کرده‌ایم. در فاز اول که برای سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ برنامه‌ریزی شده بود، ما تمرکز را بر تحلیل وضع موجود و طراحی و بازمهندسی فرایندها گذاشتیم. تمام ماژول‌ها، فرایندها و پایگاه‌های داده مستند شدند و معماری کلی طرح شکل گرفته و این بخش به اتمام رسیده و نهایی شده است.

در فاز دوم که اکنون در جریان قرار دارد، توسعه سکوی نرم‌افزاری و تولید ماژول‌های بیمه، مالی و بازرسی را در همکاری با چند شرکت دانش‌بنیان دنبال می‌کنیم. فاز سوم مربوط به استقرار تدریجی سکو سیستم‌ها در شعب منتخب است که از اواسط سال ۱۴۰۴ آغاز خواهد شد. در این مرحله، آموزش کاربران و ارزیابی عملکرد نیز در دستور کار است. در فاز چهارم، انتقال کامل داده‌ها از سامانه‌های قبلی انجام خواهد شد. این مهاجرت بسیار حساس و زمان‌بر است و چیزی حدود ۱۵ هزار نفرساعت کار مهندسی داده را می‌طلبد. در مجموع هدف ما این است که در ابتدای سال ۱۴۰۵، امکان بهره‌برداری کامل از سیستم جدید فراهم شده باشد؛ البته با حفظ هم‌زمان سیستم قبلی تا اطمینان از پایداری عملکرد.

وی با اشاره به بزرگ‌ترین چالش‌های اجرایی این پروژه و راهکارهای مرتبط می‌گوید: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ما، این است که پروژه باید در شرایطی اجرا شود که سیستم‌های قبلی همچنان فعال هستند و عملیات روزانه سازمان متوقف نشده است. بیش از ۵۰۰ شعبه، ۱۵۰۰ نیروی فناوری، و ده‌ها سامانه عملیاتی در حال کار هستند و نمی‌توانیم آن‌ها را متوقف کنیم. در واقع عملیات روزانه و حفظ پایداری سیستمی که ماهانه در حال ارائه خدمات متعدد بیمه‌ای و درمانی است؛ در مقایسه با سیستم‌های مختلف کشور منحصر به فرد است. اینکه در عین حفظ سطح سرویس سیستم‌های موجود، به سمت به روزرسانی و توسعه تحولات باشیم؛ کار بسیار بزرگی است که با تلاش همکاران مختلف ما در سازمان و شرکت خدمات ماشینی در حال انجام است.

چالش بعدی، به موضوع نیروی متخصص در حوزه‌های خاص مثل داده‌کاوی، معماری سرویس‌گرا، و امنیت مرتبط می‌شود که این چالش با دستور و توجه ویژه مدیرعامل محترم سازمان تا حد زیادی مرتفع شده است.

همچنین با توجه به تغییرات روزافزون حوزه فناوری سعی کرده‌ایم از مسیر همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان و استفاده از روش‌های برون‌سپاری کنترل‌شده، مسیر را هموارتر کنیم. همچنین مهاجرت داده را به‌صورت مرحله‌ای و با ابزارهای اعتبارسنجی هوشمند انجام خواهیم داد تا ریسک‌ها به حداقل برسد.

تامین