حکم جدید دولت پزشکیان برای واریزی ماهانه به یارانه بگیران | یارانه معیشتی سه دهک اول دائمی شد

احمد میدری وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی درخصوص نگاه دولت به مسئله پرداخت و توزیع کالابرگ الکترونیک به‌منظور حمایت از اقشار مختلف جامعه خصوصاً گروه‌های آسیب‌پذیر بیان کرد: حمایت از سه دهک اول و هم‌چنین ارائه کالابرگ الکترونیکی از اموری است که ما آن را درست می‌دانیم و اتفاقاً مورد نیاز است.

وی افزود: اگر شرایط جنگی هم نباشد باید سه دهک به‌صورت مستمر کالابرگ الکترونیکی را دریافت کنند؛ ما امیدواریم منابع برای اینکار وجود داشته باشد تا بتوانیم تأمین را انجام دهیم.

مرحله سوم کالابرگ الکترونیکی در دولت چهاردهم مدتی قبل برای سه دهک اول کلید خورد و روز دوشنبه نیز دهک‌های چهارم و پنجم دریافت کرده و سپس ششم و هفتم نیز کالابرگ را هم می‌گیرند.

بر اساس این گزارش، به‌گفته‌ی رئیس‌جمهور، دولت امسال برنامه‌ی ویژه‌ای برای حمایت از معیشت مردم دارد که تا حد ممکن بتواند از آسیب به سفره مردم جلوگیری کند. در همین راستا، در طرح کالابرگ الکترونیکی که سابقه‌ی اجرای آن به دولت قبل بر می‌گردد، ۱۱ قلم کالای اساسی مشمول شده و مردم می‌توانند هر کالای مد نظر خود را با در نظرر گرفتن اعتباری که برای‌شان واریز می‌شود خریداری کنند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره تقویت یارانه سه دهک پایین یارانه بگیر از محل حذف سه دهک بالا، گفت: به غیر از تقویت معیشت سه دهک پایین از محل حذف سه دهک بالای یارانه بگیر، دولت براساس مصوبه سران قوا و همچنین مجوزی که از مقام معظم رهبری اخذ کرد، در سه نوبت اقدام به توزیع کالابرگ در جهت حمایت از این سه دهک کرده است.

طرح کالابرگ الکترونیکی در واپسین ماه‌های دولت سیزدهم به عنوان جایگزین بخشی از یارانه نقدی کلید خورد؛ با هدف حفظ قدرت خرید مردم، به‌ویژه در برابر نوسانات شدید قیمت کالاهای اساسی. دولت چهاردهم نیز بر تداوم این طرح تأکید کرده و آن را یکی از مسیرهای مهم حمایت معیشتی عنوان می‌کند. کالابرگ در واقع اعتباری است که به‌صورت غیرنقدی به حساب مشمولان واریز شده و تنها برای خرید ۱۱ قلم کالای اساسی قابل استفاده است.

مروری بر سه مرحله نخست کالابرگ

مرحله نخست کالابرگ از اسفند ۱۴۰۳ آغاز شد و تنها دهک‌های اول تا سوم را پوشش داد. در مرحله دوم، در فروردین ۱۴۰۴، دهک چهارم به مشمولان اضافه شد و از تیرماه ۱۴۰۴، مرحله سوم به‌تدریج دهک‌های پنجم، ششم و هفتم را در بر گرفت.

در هر مرحله، اعتباراتی بین ۳۵۰ تا ۵۰۰ هزار تومان به‌ازای هر نفر، بسته به دهک درآمدی، به صورت ماهانه تخصیص داده شد. استقبال عمومی از این طرح در دهک‌های پایین بالا بوده، اما محدودیت دسترسی به فروشگاه‌های مجاز و عدم تنوع کالاها همچنان از چالش‌های اجرایی آن محسوب می‌شود.

زمزمه‌های مرحله چهارم؛ واقعیت یا امید زودهنگام؟

در حالی‌که اجرای مرحله سوم هنوز به‌طور کامل به پایان نرسیده و دهک‌های ششم و هفتم در حال دریافت کالابرگ هستند، برخی منابع از احتمال آغاز مرحله چهارم در آینده نزدیک خبر داده‌اند. این مرحله می‌تواند دهک هشتم و شاید نهم را نیز تحت پوشش قرار دهد، اما هنوز دولت هیچ اطلاعیه رسمی در این خصوص منتشر نکرده است.

سخنگوی وزارت تعاون در نشست اخیر خود، آغاز مرحله چهارم را منوط به تأمین منابع مالی پایدار دانست و اعلام کرد: «طرح در مسیر اجرا قرار دارد اما تعهدات جدید تنها در صورت پایداری منابع، به مرحله اجرا می‌رسند.»

منابع مالی؛ گلوگاه اصلی طرح

یکی از چالش‌های اساسی ادامه طرح کالابرگ، تأمین مالی آن است. دولت فعلاً این طرح را با حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی و انتقال آن به کالابرگ دهک‌های پایین تأمین می‌کند.

بر اساس برآوردها، اجرای این طرح برای هر مرحله چند هزار میلیارد تومان هزینه دارد و با وضعیت فعلی بودجه عمومی، گسترش آن به دهک‌های هشتم و نهم بدون منابع جدید، غیرممکن به نظر می‌رسد.

از سوی دیگر، بخشی از کارشناسان پیشنهاد داده‌اند که سهم مالیاتی اقشار پردرآمد یا منابع هدفمندی یارانه‌ها به شکلی مؤثرتر به کالابرگ منتقل شود، اما این پیشنهادها هنوز در سطح اجرا قرار نگرفته‌اند.

دهک‌های هدف مرحله چهارم؛ در ابهام

سؤال اصلی اینجاست که در صورت تأمین منابع، مرحله چهارم به کدام دهک‌ها تعلق خواهد گرفت؟

برخی گمانه‌زنی‌ها از گسترش پوشش تا دهک نهم حکایت دارد، اما منابع رسمی این موضوع را تأیید نکرده‌اند. تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند در صورت تأخیر بیش از حد، انگیزه دهک‌های مشمول برای استفاده از این طرح کاهش یافته و طرح ممکن است با افت استقبال مواجه شود.

همچنین، برخی از دهک‌های کنونی مانند ششم و هفتم نیز به دلیل نبود فروشگاه‌های همکار در مناطق روستایی، عملاً امکان بهره‌مندی کامل از کالابرگ را ندارند.

پیامدهای تعویق مرحله چهارم

تعویق احتمالی در اجرای مرحله چهارم می‌تواند پیامدهای اجتماعی به‌دنبال داشته باشد. در شرایطی که تورم مواد غذایی هنوز کنترل نشده و خانوارهای بیشتری به‌دلیل کاهش قدرت خرید در معرض آسیب معیشتی هستند، اجرای منظم این طرح می‌تواند نقش مهمی در کنترل نارضایتی اجتماعی داشته باشد.

برخی از نهادهای حمایتی نیز خواستار اولویت‌بخشی به خانواده‌های دارای معلول، سالمند یا سرپرست زن در تخصیص مرحله چهارم شده‌اند. در صورت توجه به این پیشنهاد، پوشش کالابرگ می‌تواند هدفمندتر و اثربخش‌تر شود.