واگذاری زمین رایگان و ارزان به مستأجران | هدیه دولت به متقاضیان مسکن و مستاجران
بحران مسکن و فقر درآمدی بیش از ۷ میلیون مستأجر در کشور اوج گرفته است. دبیرکل خانه تعاونگران ایران واگذاری زمین رایگان و تسهیلات کم‌بهره را راهکار اصلی حل این مشکل می‌داند و بر تقویت تعاونی‌های مسکن تأکید دارد.
مولف
: محسن کریمی
بحران مسکن به یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد و معیشت مردم تبدیل شده است. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بخش قابل توجهی از خانوارهای مستأجر کشور با فقر مسکن مواجه هستند.
علی حسین شهریور، دبیرکل خانه تعاونگران ایران، با اشاره به آمار سال ۱۴۰۲ مطرح کرد که حدود ۱.۹۸ میلیون خانوار مستأجر، معادل ۷.۶ میلیون نفر، دچار فقر مسکن هستند. از این تعداد، ۶۷ درصد دچار فقر درآمدی بوده و درآمد آنها کمتر از خط فقر است. ۳۳ درصد دیگر نیز با وجود درآمد بالاتر از خط فقر، به دلیل هزینه‌های سنگین مسکن با تنگناهای معیشتی مواجه شده‌اند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۹۴ درصد این خانوارهای فقیر مستأجر (حدود ۱.۸۷ میلیون خانوار) در شهرها زندگی می‌کنند و تنها ۶ درصد (حدود ۱۱۳ هزار خانوار) در روستاها سکونت دارند. این آمار بیانگر فشار بالای هزینه مسکن بر اقشار شهری، به‌ویژه کارگران و طبقه متوسط است.
تا تیرماه ۱۴۰۴، حدود ۳۲ هزار و ۸۷۹ تعاونی مسکن در کشور ثبت شده که ۱۰ هزار و ۸۱۲ تعاونی به صورت فعال مشغول به کار هستند. اما تنها ۸۴۰ تعاونی پروژه‌های در حال ساخت دارند.
از این تعداد، پروژه‌هایی که در حال اجرا هستند شامل: ۲۱۶ پروژه برای مسکن متعارف، ۳۱۳ پروژه در قالب مسکن مهر و ۳۱۱ پروژه در قالب نهضت ملی مسکن می‌باشند. از ابتدای طرح مسکن مهر تاکنون، تعاونی‌ها موفق به تکمیل و تحویل ۸۱۶ هزار واحد مسکونی شده‌اند؛ تنها ۲۴ هزار واحد (۳ درصد) در حال تکمیل باقی مانده است.
علی حسین شهریور با اشاره به مدل ساخت‌وساز تعاونی‌ها بیان داشت که حذف واسطه‌ها و سودجویی‌های بازار در ساخت‌وساز باعث کاهش قابل توجه هزینه‌ها می‌شود.
وی افزود: یکی دیگر از مزیت‌های این مدل، طراحی و ساخت بر اساس نیاز واقعی اعضا است که موجب کاهش هزینه‌ها، تقویت همبستگی اجتماعی و استفاده بهینه از منابع دولتی می‌شود.
شهریور تأکید کرد: واگذاری زمین ارزان یا رایگان دولتی به تعاونی‌های واقعی باید در اولویت قرار گیرد. این اقدام می‌تواند هزینه‌های نهایی مسکن برای خانوارهایی که با درآمد پایین مواجه هستند، کاهش دهد.
وی همچنین خواستار ارائه تسهیلات بانکی کم‌بهره با بازپرداخت طولانی مدت به تعاونی‌ها شد تا فشار هزینه‌ای بر اقشار کم‌درآمد کاهش یابد.
دبیرکل خانه تعاونگران ایران بر ضرورت آموزش و نظارت بر عملکرد هیئت‌مدیره تعاونی‌ها برای بهبود کیفیت مدیریت پروژه‌ها، همچنین جلوگیری از تخلفات تأکید کرد.
تجربه پروژه‌های ملی، مانند طرح مسکن مهر، نشان داده است که فراهم کردن زمین مناسب، ارائه تسهیلات بانکی و مدیریت قوی سه عنصر کلیدی موفقیت در تأمین مسکن ارزان هستند.
بحران فقر مسکن در کشورمان به‌ویژه در شهرها، با اقدامات اساسی مانند واگذاری زمین ارزان، ارائه تسهیلات بانکی کم‌بهره قابل کاهش است. توجه جدی به تعاونی‌های فعال و واقعی می‌تواند سهم بزرگی از نیاز مسکن کشور را تأمین کند.
