تصمیم نهایی دولت پزشکیان برای واریزی ماهانه ۹۰۰ هزار تومانی | واریز یارانه معیشتی ماهانه رسما تایید شد

مسیر فعلی دولت پزشکیان، تداوم مدل ترکیبی یارانه نقدی و کالابرگ است: سه دهک کم‌درآمد ماهانه ۴۰۰ هزار تومان نقدی و اعتبار کالابرگ معادل ۵۰۰ هزار تومان، و دهک‌های چهارم تا هفتم ۳۰۰ هزار تومان نقدی + ۳۵۰ هزار تومان اعتبار دریافت می‌کنند. این الگو با هدف حفظ قدرت خرید اقلام ضروری (لبنیات، پروتئین و خواربار) و مهار آثار تورمی طراحی شده و دوره‌های شارژ اعتبار کالابرگ برای دهک‌های هدف اعلام می‌شود. 

طبق ارزیابی‌های منتشرشده، در مرحله اخیر کالابرگ حدود ۲۷ همت منابع تزریق شده و برآورد می‌شود برای نیمه دوم سال، مجموع منابع مورد نیاز این طرح از ۱۶۰ همت عبور کند. این اعداد زمانی معنادار می‌شوند که بدانیم حذف یارانه سه دهک پردرآمد، حدود ۱۳۵ همت برای پرداخت نقدی به هفت دهک دیگر لازم دارد؛ بنابراین «تأمین اعتبار پایدار» همچنان دغدغه اصلی سیاست‌گذار است. 

گزارش تازه دیوان محاسبات درباره هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد تنها ۵۷ درصد از منابع مصوب واقعاً وصول شده، اما ۹۰ درصد مصارف اجرا شده است. به بیان ساده، دولت ناچار شده برای پوشش ناترازی، از خزانه‌داری کل، تنخواه بانک مرکزی و حساب برخی شرکت‌های دولتی برداشت کند؛ رقمی که برای سال گذشته ۲۶۶ هزار میلیارد تومان گزارش شده است. این شکاف مالی، ضرورت اصلاحات طرف درآمد و هزینه یا بازطراحی «دامنه شمول» یارانه را پررنگ می‌کند. 

کِی و چگونه کالابرگ را استفاده کنیم؟

کالابرگ الکترونیکی به‌صورت اعتبار خرید بر روی سبدی از ۱۱ قلم کالای اساسی اعمال می‌شود و ذی‌نفعان می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌ها/درگاه‌های طرف قرارداد از آن استفاده کنند. اطلاعیه‌های اخیر از شارژ مرحله‌ای شهریور برای دهک‌های ۱ تا ۳ و سپس ۴ تا ۷ خبر داده‌اند و معمولاً تا پایان یک بازه‌ زمانی (مثلاً تا پایان آبان) مهلت مصرف اعتبار تعیین می‌شود. اگر اعتبار شما هنوز ننشسته، به‌روز‌ رسانی پیام‌های رسمی و صبر تا تکمیل شارژ مرحله‌ای توصیه می‌شود. 

طبق گزارش‌های رسانه‌ای سرگرمی روز، دولت از تابستان ۱۴۰۴ حذف تدریجی یارانه نقدی پردرآمدها را در دستور کار قرار داده است؛ معیارها عمدتاً بر مبنای اطلاعات درآمدی دارایی‌ای است. البته این فرایند به‌دلیل «لغزش دهک‌ها» و ضرورت دقت در پایگاه داده رفاهی، همواره با سازوکار اعتراض و بازبینی همراه است. تا این لحظه، سیاست حذف دهک‌های پردرآمد به‌عنوان ابزار تمرکز منابع بر دهک‌های پایین دنبال می‌شود، اما دامنه و سرعت اجرای آن می‌تواند با تغییر شرایط بودجه‌ای تنظیم شود. 

با جمع‌زدن بار یارانه نقدی + کالابرگ برای هفت دهک، برآوردها از هزینه‌ای نزدیک به ۳۰۰ همت در نیمه دوم سال حکایت دارد؛ رقمی که بدون تحقق کامل منابع (درآمدهای هدفمندی، مالیات‌ها و واگذاری‌ها) فشار مضاعفی بر بودجه وارد می‌کند. پیامد طبیعی این وضعیت، حرکت به سمت هدف‌گیری دقیق‌تر و احتمال بازتنظیم دامنه شمول یا الگوی پرداخت است تا پایداری طرح به خطر نیفتد. 

هدف‌گیری هوشمندتر: تمرکز یارانه کالایی بر دهک‌های پایین و دهک‌های مرزیِ در معرض فقر، با مکانیزم اعتراض و بازسنجی دوره‌ای.

تقویت کالابرگ نسبت به نقدی: سهم بیشتر اعتبار کالایی برای اقلام ضروری، به‌ویژه در مقاطع تورمی؛ این رویکرد آثار تورمی پرداخت‌های نقدی را کاهش می‌دهد. 

تنظیم تقویم شارژ: هم‌زمان‌سازی واریز نقدی و شارژ کالابرگ با حقوق و یارانه معیشتی برای کاهش نوسانات نقدینگی خانوار. 

شفافیت بودجه‌ای: انتشار منظم آمار وصولی/مصرفی هدفمندی برای جلب اعتماد عمومی و همراهی ذی‌نفعان. 

پیام اصلی دولت پزشکیان درباره یارانه‌ها «تداوم مدل ترکیبی نقدی + کالابرگ با هدف حمایت از هفت دهک» است؛ پرداخت نقدی شهریور طبق تقویم اعلامی انجام/خواهد شد و اعتبار کالابرگ نیز به‌صورت مرحله‌ای شارژ می‌شود. اما پایداری این الگو به تأمین مالی پایدار گره خورده و گزارش‌های رسمی درباره شکاف منابع، ضرورت اصلاحات هدف‌گیری و شفافیت بیشتر را یادآور می‌شود. خانوارها برای اطلاع از زمان شارژ و دامنه شمول، لازم است اطلاعیه‌های رسمی سازمان هدفمندی و وزارت رفاه را دنبال کنند و در صورت عدم تخصیص، از مسیرهای اعتراض و بازبینی استفاده نمایند.