افزایش ۲.۹ تا ۴.۲ میلیون تومانی حقوق معلمان با رتبه بندی جدید | جزئیات آیین‌نامه جدید رتبه‌بندی فرهنگیان
وزارت آموزش و پرورش با تدوین آیین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان، گامی بزرگ در راستای بهبود حقوق و جایگاه حرفه‌ای معلمان برداشته است.
مولف
: محسن کریمی
وزارت آموزش و پرورش با تدوین آیین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان، گامی بزرگ در راستای بهبود حقوق و جایگاه حرفه‌ای معلمان برداشته است. این آیین‌نامه که تا اول مهر ۱۴۰۴ نهایی می‌شود، از ۲۰ مهر برای رتبه‌بندی معلمان جدیدالورود و ارتقای رتبه فرهنگیان شاغل اجرا خواهد شد. نکته قابل توجه، امکان نزول رتبه در این بخشنامه است که اعتراض به آن ممکن نیست.
علی فرهادی، سخنگوی وزارت آموزش و پرورش، اعلام کرد که آیین‌نامه جدید با تمرکز بر ارتقا و اصلاح نواقص آیین‌نامه قبلی تدوین شده و پس از تصویب در هیئت وزیران، مبنای عمل خواهد بود. ویژگی‌های کلیدی این آیین‌نامه عبارتند از:
معلمان جدیدالورود: معلمان با مدرک کارشناسی به‌صورت خودکار رتبه «مربی آموزشیار» دریافت می‌کنند، مشابه سازوکار وزارت علوم برای استادیاران با مدرک دکتری.
ارتقای رتبه: معلمان پس از ۴ سال فعالیت در مناطق روستایی یا ۵ سال در مناطق شهری می‌توانند برای ارتقای رتبه درخواست دهند، بدون نیاز به ارائه مدارک در بدو ورود.
کیفیت‌محوری: برخلاف گذشته که تمرکز بر مدارک بود، آیین‌نامه جدید بر کیفیت عملکرد معلمان تأکید دارد.
امکان نزول رتبه: بخشنامه جدید امکان کاهش رتبه در صورت عدم احراز شرایط را پیش‌بینی کرده، اما اعتراض به این تصمیم ممکن نیست.
فرآیند تدوین و نهایی‌سازی
فرهادی توضیح داد که آیین‌نامه جدید در کارگروهی متشکل از وزارت آموزش و پرورش، سازمان اداری و استخدامی، و سازمان برنامه و بودجه بررسی شده و پس از رفع ایرادات، در کمیسیون مدیریت و سرمایه انسانی دولت نهایی خواهد شد. این سند تا پیش از مهر ۱۴۰۴ برای تصویب به هیئت وزیران ارائه می‌شود.
هیئت ممیزه رتبه‌بندی با حضور معاونین آموزشی و پرورشی از ستاد و استان‌ها فعالیت می‌کند و با رویکردی کاملاً آموزش‌محور، کیفیت عملکرد معلمان را ارزیابی خواهد کرد. مرکز نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش مسئولیت اجرای فرآیندها را بر عهده دارد. فرهادی تأکید کرد که دو محور اصلی رتبه‌بندی، «مدارک» و «کیفیت عملکرد» هستند.
این آیین‌نامه با ساده‌سازی فرآیند رتبه‌بندی و تأکید بر کیفیت، می‌تواند انگیزه معلمان را افزایش داده و نظام آموزشی را حرفه‌ای‌تر کند. اجرای آن از ۲۰ مهر ۱۴۰۴، نقطه عطفی در بهبود معیشت و جایگاه معلمان خواهد بود، هرچند عدم امکان اعتراض به نزول رتبه ممکن است بحث‌برانگیز شود.
طرح رتبه‌بندی معلمان که طی سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش برای بهبود وضعیت معیشتی و حرفه‌ای فرهنگیان اجرا شده، در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه خواهد داشت. این طرح بر اساس چهار شاخص اصلی طراحی شده و هر رتبه از آن، مبلغ مشخصی به حقوق معلمان شاغل اضافه می‌کند.
۴ حیطه اصلی در رتبه‌بندی فرهنگیان
بر اساس اعلام منابع رسمی و شبکه خبری بازنشستگان، نظام رتبه‌بندی معلمان در سال ۱۴۰۴ شامل چهار حیطه یا شاخص اصلی است که هر یک امتیاز ویژه خود را دارد:
شایستگی عمومی: شامل معیارهایی همچون پایبندی به قوانین، اخلاق حرفه‌ای، مسئولیت‌پذیری، انضباط و رفتار سازمانی.
شایستگی تخصصی: مرتبط با دانش تخصصی در حوزه تدریس، تسلط بر محتوای آموزشی و به‌روز بودن اطلاعات علمی معلم.
شایستگی حرفه‌ای: توانایی در به‌کارگیری روش‌های نوین آموزشی، مهارت در مدیریت کلاس و تعامل مؤثر با دانش‌آموزان و والدین.
شایستگی تجربه: شامل سابقه کار، فعالیت‌های علمی و پژوهشی، حضور در دوره‌های آموزشی و دستاوردهای حرفه‌ای.
هر کدام از این چهار حیطه خود شامل چندین زیرشاخص هستند که بر اساس دستورالعمل‌های وزارت آموزش و پرورش مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
شرط مهم برای ارتقا به رتبه بالاتر
یکی از نکات کلیدی در این طرح آن است که برای ارتقا به هر رتبه، معلم باید در تمامی حیطه‌ها به امتیاز مورد نظر آن رتبه دست پیدا کند. به بیان دیگر، اگر معلمی در سه حیطه موفق به کسب امتیاز لازم شود اما در یک حیطه امتیاز کافی نداشته باشد، امکان ارتقا به رتبه بالاتر را نخواهد داشت.
برای مثال، اگر فردی قصد دارد به رتبه ۳ برسد، باید در حیطه شایستگی عمومی، شایستگی تخصصی، شایستگی حرفه‌ای و شایستگی تجربه، همگی به سطح امتیاز تعیین‌شده برای رتبه ۳ برسد.
مبلغ افزایش حقوق با هر رتبه در سال ۱۴۰۴
بر اساس اعلام رسمی، اجرای رتبه‌بندی فرهنگیان در سال ۱۴۰۴ موجب افزایش حقوق معلمان بر اساس رتبه آنان خواهد شد. این ارقام به شرح زیر است:
رتبه ۱: حدود ۲ میلیون و ۹۴۰ هزار تومان افزایش حقوق ماهانه
رتبه 2: حدود ۳ میلیون و ۶۱۰ هزار تومان افزایش حقوق ماهانه
رتبه ۳: حدود ۴ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان افزایش حقوق ماهانه
این ارقام به‌طور مستقیم به حقوق پایه اضافه می‌شوند و در محاسبه مزایا و کسورات نیز لحاظ خواهند شد.
طرح رتبه‌بندی معلمان با اهداف متعددی طراحی شده که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
افزایش انگیزه شغلی فرهنگیان: ایجاد انگیزه برای ارتقا مهارت‌ها و دانش معلمان از طریق مشوق‌های مالی.
ارتقای کیفیت آموزشی: با توجه به اینکه شاخص‌های رتبه‌بندی بر اساس شایستگی‌های علمی، تخصصی و حرفه‌ای تنظیم شده‌اند، اجرای این طرح می‌تواند کیفیت تدریس را ارتقا دهد.
ایجاد عدالت در پرداخت‌ها: جلوگیری از اختلاف حقوقی میان معلمان با شرایط و سابقه کاری مشابه در مناطق مختلف کشور.
حفظ و نگهداشت نیروی انسانی متخصص: با افزایش حقوق و مزایا، احتمال خروج نیروهای مجرب از سیستم آموزشی کاهش می‌یابد.
ارزیابی معلمان برای تعیین رتبه، فرآیندی چندمرحله‌ای است که شامل خوداظهاری، بررسی مدارک و مستندات، ارزیابی توسط مدیران و در نهایت تأیید کمیته‌های ارزیابی است.
مرحله اول: ثبت اطلاعات و سوابق توسط معلم در سامانه رتبه‌بندی
مرحله دوم: بررسی اولیه مدارک توسط واحد اداری مدرسه یا اداره آموزش و پرورش
مرحله سوم: ارزیابی تخصصی توسط هیئت ارزیابی شامل مدیران، کارشناسان و معلمان خبره
مرحله چهارم: تأیید نهایی رتبه و صدور حکم افزایش حقوق
طبق گزارش عصر همگرایی : یکی از موضوعات مورد تأکید وزارت آموزش و پرورش، هم‌ترازی و هماهنگی در امتیازدهی میان معلمان مناطق مختلف است. این موضوع به جلوگیری از نابرابری در ارزیابی‌ها کمک می‌کند و موجب می‌شود که معیارها به صورت یکسان در سراسر کشور اجرا شوند.
اجرای طرح رتبه‌بندی طی سال‌های گذشته همواره با بازخوردهای مختلفی از سوی معلمان همراه بوده است. بسیاری از فرهنگیان از افزایش حقوق خود استقبال کرده‌اند و آن را گامی مثبت در بهبود شرایط معیشتی دانسته‌اند. با این حال، برخی نیز معتقدند که فرآیند ارزیابی باید شفاف‌تر و سریع‌تر انجام شود تا معلمان مشمول بتوانند بدون تأخیر از مزایای آن بهره‌مند شوند.
طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، احکام جدید حقوقی معلمان بر اساس رتبه‌بندی در سال ۱۴۰۴ صادر و مبالغ افزایش‌یافته از همان ماه اجرایی خواهد شد. همچنین در صورت تأخیر در صدور حکم، مبالغ افزایش حقوق به صورت معوقه به حساب معلمان واریز می‌شود.
اجرای رتبه‌بندی فرهنگیان در سال ۱۴۰۴ با محوریت چهار حیطه اصلی، افزایشی بین ۲.۹ تا ۴.۲ میلیون تومان به حقوق معلمان اضافه خواهد کرد. این طرح با هدف ارتقای کیفیت آموزش، ایجاد عدالت در پرداخت‌ها و افزایش انگیزه شغلی فرهنگیان طراحی شده و اجرای کامل و دقیق آن می‌تواند تأثیر چشمگیری بر بهبود وضعیت معیشتی و حرفه‌ای معلمان در سراسر کشور داشته باشد.
