آغاز ثبت‌نام مجدد سهام عدالت با اولویت دهک‌های پایین درآمدی | فرصت تازه برای جاماندگان سهام عدالت

در جدیدترین اخبار اقتصادی کشور، تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت در صدر دستورکار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. 

طرح‌های حمایتی دولت و مجلس شورای اسلامی در پاییز ۱۴۰۴، به‌ویژه در حوزه توزیع ثروت و حمایت معیشتی، وارد فاز جدیدی شده است. هدف اصلی این طرح‌ها که در بودجه ۱۴۰۴ و لوایح مرتبط گنجانده شده‌اند، گسترش عدالت اقتصادی، کاهش نابرابری درآمدی و ایجاد فرصت‌های برابر برای دهک‌های کم‌درآمد است. این اقدامات شامل ساماندهی وضعیت جاماندگان سهام عدالت و تداوم اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی با رویکردی هدفمند است.

۱. تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت: احیای یک حق ملی

پس از گذشت سال‌ها از آغاز طرح ملی سهام عدالت، همچنان میلیون‌ها نفر از شهروندان واجد شرایط، به‌ویژه افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی، از دریافت این سهام بازمانده‌اند. مجلس شورای اسلامی و دولت سیزدهم این موضوع را در دستور کار قرار داده و وعده داده‌اند که وضعیت این گروه تعیین تکلیف شود.

گروه‌های هدف و اولویت‌بندی:

بر اساس آخرین اظهارات نمایندگان مجلس و مسئولان سازمان خصوصی‌سازی، تخصیص سهام عدالت جدید با اولویت‌دهی به حدود ۹ میلیون نفر از جاماندگان در دستور کار قرار گرفته است. در این میان، مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی در بالاترین اولویت برای دریافت سهام قرار دارند (حدود ۳.۹ میلیون نفر از این افراد در انتظار تخصیص سبد سهام هستند).

فرآیند و موانع اجرایی:

توزیع عادلانه سهام جدید منوط به تصویب نهایی سبد سهام (پرتفوی) در هیئت دولت است. به محض نهایی شدن این آیین‌نامه، فرآیند ثبت‌نام، احراز هویت و راستی‌آزمایی وضعیت معیشتی جاماندگان آغاز خواهد شد. سامانه رسمی سهام عدالت (زیرمجموعه سازمان خصوصی‌سازی) مرجع اصلی ثبت‌نام و پیگیری خواهد بود و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف به تأیید اطلاعات دهک‌های درآمدی است. هدف از این سخت‌گیری، جلوگیری از انحراف در تخصیص سهام و تمرکز بر شش دهک اول درآمدی است.

۲. استمرار و توسعه کالابرگ الکترونیکی: تضمین امنیت غذایی

هم‌زمان با پیگیری موضوع سهام عدالت، طرح کالابرگ الکترونیکی به عنوان یک حمایت معیشتی کوتاه‌مدت، تقویت شده و تداوم آن در لایحه بودجه ۱۴۰۵ نیز مورد تأکید قرار گرفته است.

اهداف و سازوکار جدید کالابرگ:

هدف اصلی کالابرگ، تضمین امنیت غذایی خانواده‌های کم‌درآمد در مواجهه با تورم است. بر اساس گزارش‌ها در مهرماه ۱۴۰۴، اعتبار کالابرگ همچنان به هفت دهک کم‌درآمد جامعه اختصاص می‌یابد، اما مبالغ آن به‌طور هدفمندتر تقسیم شده است:

• دهک‌های ۱ تا ۳: سرانه تقریباً ۵۰۰ هزار تومان اعتبار به ازای هر نفر در ماه.

• دهک‌های ۴ تا ۷: سرانه تقریباً ۳۵۰ هزار تومان اعتبار به ازای هر نفر در ماه.

این مبالغ به صورت اعتبار خرید کالا بر روی کارت سرپرستان شارژ می‌شود و به افزایش قدرت خرید و بهبود سطح مصرف خانوار کمک شایانی می‌کند. مجلس تأکید دارد که منابع حاصل از حذف یارانه نقدی دهک‌های پردرآمد (مانند دهک‌های هشتم، نهم و دهم) باید به تقویت و افزایش رقم اعتبار طرح کالابرگ اختصاص یابد.

هم‌افزایی دو طرح: عدالت در توزیع و حمایت در مصرف

اجرای هم‌زمان تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت (عدالت توزیعی در بلندمدت) و طرح کالابرگ الکترونیکی (حمایت مصرفی در کوتاه‌مدت)، یک سیاست هم‌افزای اقتصادی را شکل می‌دهد. این رویکرد دوگانه، نه‌تنها به‌طور مستقیم به معیشت خانواده‌های آسیب‌پذیر کمک می‌کند، بلکه در بلندمدت نیز با تقویت توان اقتصادی آنها، به کاهش فاصله طبقاتی و افزایش اعتماد عمومی به سیاست‌های اجتماعی دولت منجر می‌شود.

تأثیرات کلان مورد انتظار:

• کاهش نابرابری درآمدی: از طریق واگذاری مالکیت سهام شرکت‌های دولتی به مردم.

• تقویت توان اقتصادی: با تأمین بخش قابل توجهی از نیازهای غذایی از طریق کالابرگ.

• افزایش رفاه عمومی: با تضمین حداقل معیشت و افزایش قدرت خرید دهک‌های هدف.

این طرح‌ها نمادی از پایبندی نظام تصمیم‌گیری کشور به اصل عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار ضعیف به شمار می‌آیند و اجرای موفق و به‌موقع آن‌ها می‌تواند زیربنای تحولات مثبت اقتصادی در سال‌های آتی باشد.

پرسش و پاسخ‌های متداول (مهر ۱۴۰۴)