محاسبه حقوق بازنشستگی با قانون جدید؛ محاسبه دقیق حقوق بازنشستگان بر اساس سابقه بیمه

 با ابلاغ یک دستورالعمل جدید، مسیر بازنشستگی برای بخشی از شاغلان ــ به‌ویژه مادران شاغل ــ کوتاه‌تر شد. طبق این قانون، مادرانی که از زمان اجرای قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» صاحب فرزند شده‌اند، می‌توانند با حداقل ۲۰ سال سابقه و رعایت شرط سنی، بازنشسته شوند.

محمد سلیمانی، مدیرکل امور فنی صندوق بازنشستگی کشوری اعلام کرد مادران شاغلی که پس از لازم‌الاجرا شدن قانون، صاحب فرزند شده‌اند، مشمول کاهش سن بازنشستگی خواهند بود.

این کاهش به‌صورت زیر اعمال می‌شود:

به‌ازای هر فرزند: یک سال کاهش سن بازنشستگی

برای فرزند سوم به بعد: یک‌ونیم سال کاهش سن به‌ازای هر فرزند

شرط سنی و سابقه خدمت چقدر است؟

حداقل سن بازنشستگی طبق تعداد فرزندان چنین تعیین شده است:

مادران دارای یک فرزند: ۴۲ سال

دارای دو فرزند: ۴۱ سال

دارای سه فرزند و بیشتر: ۴۰ سال

حداقل سابقه لازم برای بازنشستگی نیز ۲۰ سال سابقه قابل‌قبول در صندوق بازنشستگی کشوری اعلام شده است.

به گفته سلیمانی، این قانون فقط برای مادرانی است که بعد از اجرای قانون صاحب فرزند شده‌اند. بنابراین داشتن فرزند قبل از اجرای قانون در محاسبات لحاظ نمی‌شود.

این افراد علاوه بر داشتن ۲۰ سال سابقه، باید براساس تعداد فرزندان متولدشده پس از اجرای قانون، بیش از ۴۰ سال سن نیز داشته باشند.

طبق توضیحات صندوق بازنشستگی کشوری، تعیین حقوق بازنشستگی بر پایه سنوات قابل‌قبول و رعایت حداقل ۲۰ سال سابقه انجام می‌شود. همچنین اجرای ماده ۲۹ برنامه هفتم درباره الزامات بیمه‌پردازی در محاسبه بازنشستگی الزامی است.

این دستورالعمل به مدیران استانی صندوق بازنشستگی کشوری ابلاغ شده و از هم‌اکنون لازم‌الاجراست.

مادران واجد شرایط باید درخواست بازنشستگی خود را به دستگاه محل خدمت ارائه دهند تا روند بررسی و اقدام آغاز شود.

در این مقاله، به‌زبان ساده و شفاف، فرمول محاسبه حقوق بازنشستگی تأمین اجتماعی را بررسی کرده‌ایم، روش انجام محاسبه آنلاین را آموزش داده‌ایم و به تمام نکات مهم و کاربردی درباره نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی پرداخته‌ایم. در پایان نیز راهکارهایی مؤثر برای افزایش حقوق بازنشستگی ارائه شده است.

پس از اعمال قانون جدید سن بازنشستگی و تغییر در سن بازنشستگی، تغییری در نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی به وجود نیامده است. طبق قانون، مبلغ حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی بر اساس میانگین حقوق مشمول بیمه در دو سال پایانی خدمت با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

نکات مهم در محاسبه حقوق بازنشستگی به شرح زیر است:

حداکثر سابقه قابل محاسبه برای بازنشستگان ۳۵ سال است.

اگر فرد در ۲ سال آخر، مدتی شاغل نبوده باشد، ماه‌های قبل‌تر جایگزین می‌شود.

بازنشستگی ده ساله نیز با همین فرمول محاسبه می‌شود.

جدول محاسبه حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی بر اساس سابقه بیمه

در این جدول، میزان حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی بر پایه تعداد سال‌های پرداخت بیمه، از ۱۵ تا ۳۵ سال و مطابق آخرین تغییرات قانونی در ابتدای سال ۱۴۰۴ محاسبه شده است.

طبق فرمول محاسبه حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی و با این فرض که میانگین حقوق دو سال پایانی خدمت فرد بازنشسته، ماهانه ۲۵ میلیون تومان باشد، در سال ۱۴۰۴، مبلغ مستمری بازنشستگی به‌صورت تقریبی به شرح زیر خواهد بود:

افزایش تورم و متناسب‌سازی‌ها نیز ممکن است باعث افزایش کلی حقوق بازنشستگان در سال‌های آینده شود.

توجه داشته باشید مدت زمانی که فرد از بیمه بیکاری استفاده می‌کند، به‌عنوان سابقه پرداخت بیمه در نظر گرفته می‌شود و در محاسبه مستمری بازنشستگی تاثیر دارد. همچنین امکان اضافه کردن بیمه سربازی به سوابق بازنشستگی نیز وجود دارد.

فرمول جدید پیشنهادی برای محاسبه حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی

سازمان تامین اجتماعی فرمول جدیدی برای محاسبه مستمری بازنشستگان پیشنهاد داده که هدف آن جبران ناترازی صندوق‌های بازنشستگی است. در این روش:

سنوات بیمه‌پردازی فرد با حداقل دستمزد هر سال ضرب می‌شود.

از این ضرایب، میانگین گرفته می‌شود.

سپس این میانگین در حداقل حقوق سال بازنشستگی ضرب می‌شود.

این روش محاسبه حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی، معمولاً حقوق بیشتری نسبت به فرمول فعلی (میانگین دو سال آخر) به همراه دارد، چون همه سال‌های بیمه‌پردازی با نرخ روز به‌روزرسانی می‌شوند.

نکته: اگر نتیجه این فرمول کمتر از فرمول قدیمی باشد، همان فرمول قبلی اعمال می‌شود. یعنی بیمه‌شده هرکدام را که برایش بهتر است دریافت می‌کند.

این فرمول هنوز تصویب نشده و فعلاً در حد پیشنهاد کارشناسی است. این طرح برای اجرا نیاز به تأیید و تصویب نهایی دارد.

محاسبه آنلاین بازنشستگی تامین اجتماعی

برای محاسبه آنلاین بازنشستگی تامین اجتماعی، باید مراحل زیر را طی کنید:

به سایت خدمات غیرحضوری تأمین اجتماعی به نشانی eservices.tamin.ir مراجعه کنید. با استفاده از نام کاربری و رمز عبور، امکان ورود به سامانه تامین اجتماعی برای شما فراهم است.

از منوی بالا وارد بخش “بیمه‌شدگان” شوید، سپس به ترتیب گزینه‌های “بازنشستگی” و “نحوه محاسبه مبلغ مستمری بازنشستگی” را انتخاب کنید.

در این بخش، سامانه به‌صورت خودکار بر اساس سوابق بیمه‌ای و دستمزد شما، وضعیت و مبلغ تقریبی مستمری بازنشستگی را نمایش می‌دهد. همچنین امکان وارد کردن اطلاعات به‌صورت دستی نیز فراهم است تا بتوانید محاسبه‌ای سفارشی و دقیق‌تر انجام دهید.

عوامل تاثیرگذار بر حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی

مهم‌ترین عوامل موثر بر حقوق بازنشستگی به شرح زیر است:

۱- سابقه بیمه‌پردازی (مدت پرداخت حق بیمه)

به طور کلی، هرچه سنوات پرداخت حق بیمه بیشتر باشد، حقوق بازنشستگی بالاتر خواهد بود. در قوانین تامین اجتماعی، حداقل سابقه لازم برای بازنشستگی ۱۵ سال و سقف سابقه موثر ۳۵ سال است. سنوات بالاتر از ۳۵ سال در محاسبه حقوق تاثیری ندارد.

۲- میانگین دستمزد مشمول بیمه در دو سال پایانی اشتغال

میانگین حقوق و مزایای مشمول پرداخت حق بیمه در دو سال آخر خدمت، پایه محاسبه مستمری است.

۳- شرایط سختی کار و مشاغل سخت و زیان‌آور

کارگرانی که در مشاغل سخت و زیان‌آور فعالیت داشته‌اند، می‌توانند زودتر از موعد معمول بازنشسته شوند. این افراد با داشتن حداقل ۲۰ سال سابقه متوالی یا ۲۵ سال سابقه متناوب در این مشاغل، می‌توانند بدون شرط سنی بازنشستگی را دریافت کنند. در این حالت، هر سال سابقه پرداخت حق بیمه معادل یک و نیم سال محاسبه می‌شود.

۴- سازمان یا نهاد متولی بازنشستگی

حقوق بازنشستگی بر اساس قوانین هر نهاد (تامین اجتماعی، صندوق‌های کشوری، لشکری و…) متفاوت است. به طور معمول، پایه حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی نسبت به بازنشستگان کشوری کمتر بوده و تا ۴۰ درصد اختلاف دارد.

۵- شرایط اقتصادی و نرخ تورم

افزایش حقوق بازنشستگان هر ساله با توجه به نرخ تورم اعلام شده توسط بانک مرکزی و هزینه‌های زندگی انجام می‌شود تا قدرت خرید بازنشستگان حفظ شود. برای مثال، افزایش حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۴ معادل ۵۰ درصد بوده که شامل ۲۰ درصد افزایش سالانه و ۳۰ درصد متناسب‌سازی است. همچنین، حداقل حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی در سال ۱۴۰۴ برابر ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان تعیین شده که نسبت به سال قبل ۲۰ درصد افزایش داشته است.

کسورات حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی در ایران

حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی مشمول کسوراتی است که از حقوق ماهانه بازنشستگان کسر می‌شود. این کسورات معمولاً شامل موارد زیر هستند.

۱. حق بیمه سهم بازنشسته:

بر اساس قانون تأمین اجتماعی، مستمری بگیر تامین اجتماعی موظف به پرداخت سهمی از حق بیمه هستند. این مبلغ به‌طور معمول ۷ درصد از حقوق ماهانه فرد را تشکیل می‌دهد و به‌صورت خودکار کسر می‌شود.

۲. کسورات مربوط به بیمه تکمیلی:

در صورتی که بازنشسته تحت پوشش بیمه درمان تکمیلی باشد، مبلغ مشخصی به صورت ماهانه بابت حق بیمه از حقوق وی کسر می‌شود. میزان این کسورات به شرکت بیمه‌گر و سطح خدمات انتخابی بستگی دارد.

۳. سایر کسور قانونی:

بسته به شرایط بازنشسته، ممکن است مبالغی بابت اقساط وام، بدهی‌ها یا تعهدات مالی از حقوق کسر شود. این موارد در فیش حقوقی مشخص هستند.

نکات قابل توجه:

کسورات بازنشستگی همزمان با پرداخت حقوق ماهانه انجام می‌گیرد.

بازنشستگان برای اطلاع دقیق از کسورات خود می‌توانند به پنل کاربری در سامانه تأمین اجتماعی یا شعب این سازمان مراجعه کنند.

بهترین ماه برای بازنشستگی تامین اجتماعی کدام ماه است؟

اسفند ماه معمولاً بهترین زمان برای بازنشستگی در سیستم تأمین اجتماعی محسوب می‌شود. دلیل اصلی این موضوع، افزایش میانگین دستمزد مشمول بیمه در دو سال پایانی خدمت و همچنین برخورداری از افزایش سنواتی مستمری در ابتدای سال جدید است. بازنشستگی در اسفند، فرصت استفاده از بیشترین حقوق محاسبه‌شده و افزایش رسمی مستمری در سال آینده را به فرد می‌دهد.

زمان پرداخت اولین حقوق بازنشستگی

پس از بازنشستگی، فرایند واریز اولین مستمری بازنشستگان تامین اجتماعی معمولاً بین یک ماه تا ۴۵ روز زمان می‌برد. برای دریافت فیش حقوقی بازنشستگان تامین اجتماعی از طریق کد ملی، باید وارد سامانه تامین اجتماعی شوید. در صورت طولانی شدن فرایند واریز، احتمال دارد حکم بازنشستگی هنوز تأیید نشده باشد. در این صورت، لازم است از طریق همان سامانه، وضعیت درخواست خود را بررسی کنید.

حداقل و حداکثر حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی ۱۴۰۴ چقدر است؟

حداقل حقوق بازنشستگان کارگری در سال ۱۴۰۴، طبق اعلام دولت و مصوبات مجلس، ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان تعیین شده است. حداقل حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی نسبت به سال ۱۴۰۳، ۲۰ درصد افزایش داشته است. این مبلغ حداقل حقوق پایه با احتساب حق بن و مسکن برای بازنشستگان تامین اجتماعی است.

بالاترین حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی برای سال ۱۴۰۴، ۷۲ میلیون و ۷۳۶ هزار و ۷۷۶ تومان در ماه تعیین شده است. سقف حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی ۱۴۰۴ معادل هفت برابر حداقل دستمزد روزانه مشمول بیمه است که برای سال ۱۴۰۴، ۳,۴۶۳,۶۵۶ ریال (۲,۴۲۴,۵۵۹ تومان) تعیین شده است.

محاسبه حقوق بازنشستگی زنان در قانون جدید ۱۴۰۴

در قانون جدید مربوط به سن بازنشستگی که از سال ۱۴۰۴ اجرا شده است، سن بازنشستگی زنان همان ۵۵ سال است و برای بازنشستگی کامل حداقل ۲۰ سال سابقه بیمه لازم است. زنان با سابقه کمتر از ۲۰ سال می‌توانند بازنشستگی زودهنگام داشته باشند، حداقل سابقه برای این حالت ۱۰ سال و حداقل سن حدود ۴۵ سال است. حقوق بازنشستگی بر اساس میانگین حقوق آخرین سال‌ها و درصد سابقه پرداخت حق بیمه محاسبه می‌شود و هر چه سابقه کمتر باشد، درصد کمتری از حقوق دریافت خواهد شد.

محاسبه حقوق بازنشستگی زنان با ۲۰ سال سابقه بسته به شرایط (مانند سوابق کار سخت و زیان‌آور) و نوع بیمه متفاوت است، اما برای بازنشستگی با شرایط «تبصره ۴ ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی» (با ۲۰ سال سابقه و ۴۲ سال سن) حقوق معادل ۲۰ روز بیمه پردازی خواهد بود و برای سایر حالات با ۵۵ سال سن و ۲۰ سال سابقه، حقوق بر اساس میانگین حقوق دو سال آخر محاسبه می‌شود.

روش محاسبه حقوق بازنشستگی بیمه خویش فرما

افراد شاغل در حرف و مشاغل آزاد که به‌صورت اختیاری تحت پوشش بیمه خویش فرما بوده و حق بیمه پرداخت کرده‌اند، می‌توانند پس از ۳۰ سال سابقه بیمه‌پردازی یا رسیدن به سن بازنشستگی، برای دریافت مستمری اقدام کنند.

نحوه محاسبه حقوق بازنشستگی مشاغل آزاد تفاوتی با دیگر بازنشستگان تامین اجتماعی ندارد. این شیوه محاسبه مطابق ماده ۷۷ قانون تأمین اجتماعی انجام می‌شود و برای همه مشمولان بیمه مشاغل آزاد یکسان است، با این تفاوت که مبلغ نهایی بستگی به میانگین درآمد و طول سابقه بیمه‌پردازی هر فرد دارد.

حقوق بازنشستگان رانندگان تامین اجتماعی ۱۴۰۴

از دید قانون تأمین‌اجتماعی هیچ «فرمول متفاوت و ویژه‌ای» برای محاسبه حقوق حقوق بازنشستگی رانندگان پایه یک و دو وجود ندارد. آنچه برای همه بیمه‌شدگان اجرا می‌شود، برای رانندگان نیز برقرار است. هرچند کارزارها و درخواست‌هایی از سوی رانندگان و تشکل‌های صنفی برای اضافه شدن این شغل به لیست مشاغل سخت و زیان‌آور در حال پیگیری و مطرح شدن در نهادهای قانونی است. با این وجود، حقوق بازنشستگی رانندگان پایه یک و حقوق بازنشستگی رانندگان پایه دو فعلا مشمول سختی کار نشده است.

حداقل و حداکثر حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی ۱۴۰۴چقدر است؟

حداقل حقوق بازنشستگان کارگری در سال ۱۴۰۴، طبق اعلام دولت و مصوبات مجلس، ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان تعیین شده است. حداقل حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی نسبت به سال ۱۴۰۳، ۲۰ درصد افزایش داشته است. این مبلغ حداقل حقوق پایه با احتساب حق بن و مسکن برای بازنشستگان تامین اجتماعی است.

بالاترین حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی برای سال ۱۴۰۴، ۷۲ میلیون و ۷۳۶ هزار و ۷۷۶ تومان در ماه تعیین شده است. سقف حقوق بازنشستگی تامین اجتماعی ۱۴۰۴ معادل هفت برابر حداقل دستمزد روزانه مشمول بیمه است که برای سال ۱۴۰۴، ۳,۴۶۳,۶۵۶ ریال (۲,۴۲۴,۵۵۹ تومان) تعیین شده است.

بعد از فوت بازنشسته، مستمری به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

بعد از فوت فردی که تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بوده و مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی دریافت می‌کرده، بخشی از این مستمری ممکن است به بازماندگان واجد شرایط او مانند همسر، فرزندان، یا در برخی موارد والدین، تعلق گیرد. به این نوع مستمری، «مستمری بازماندگان» گفته می‌شود.

مبلغی که به عنوان مستمری به وراث بازنشسته پرداخت می‌شود، «مبلغ استحقاقی مستمری» شناخته می‌شود. این مبلغ بر اساس عواملی مانند مدت سابقه بیمه‌پردازی، میانگین حقوق یا دستمزد در سال‌های پایانی اشتغال تعیین می‌شود. همچنین نوع مستمری چه بازنشستگی باشد، چه ازکارافتادگی یا بازماندگان در میزان و نحوه محاسبه آن تأثیر دارد.  در مجموع، هرچه سابقه پرداخت بیمه و میانگین دستمزد فرد بیشتر باشد، مستمری بالاتری نیز به او یا بازماندگانش تعلق خواهد گرفت.