آغاز ثبتنام و پرداخت وام ۷۰۰ میلیون تومانی خودرو فرهنگیان | وام خودرو معلمان و فرهنگیان با بازپرداخت ۷ ساله

 این طرح که ماهیتی چندجانبه دارد، نه یک کمک بلاعوض، بلکه یک توافق سه‌گانه رفاهی است که میان وزارت آموزش‌وپرورش (به‌عنوان دستگاه اداری و تسهیل‌کننده)، بانک ملی (تأمین‌کننده منابع مالی) و در نهایت، شرکت‌های خودروساز داخلی منعقد شده است. مخاطب اصلی این تسهیلات، فرهنگیان گرامی هستند که عضو صندوق ذخیره فرهنگیان باشند و بتوانند مراحل دشوار اداری و اعتبارسنجی را پشت سر بگذارند.

وزارت آموزش‌وپرورش با هدف یاری‌رساندن به قشر زحمت‌کش فرهنگیان، از اوایل پاییز سال ۱۴۰۴ با همکاری بانک ملی، سقف تسهیلات خرید خودرو را تا رقم چشمگیر ۷۰۰ میلیون تومان افزایش داده است. این مبلغ به‌منظور خرید خودروهای داخلی تخصیص یافته و منابع آن مستقیماً توسط بانک ملی تأمین می‌شود. در نگاه اول، این رقم به‌عنوان یک تسهیلات کلان می‌تواند بسیار جذاب باشد و رؤیای نوسازی خودرو را برای بسیاری از فرهنگیان محقق سازد؛ اما تحلیلگران اقتصادی معتقدند که این مدل وام‌دهی، در کنار تخصیص منابع به فرهنگیان، در عمل سهم قابل‌توجهی از منافع را به شرکت‌های خودروساز و بانک‌ها تضمین می‌کند.

کارشناسان حوزه مالی این ساختار را یادآور مدل‌های لیزینگی رایج در دهه نود میلادی در برخی کشورهای شرقی می‌دانند که در آن‌ها، سازوکار شبه‌وام با نرخ بهره بالا به‌مثابه یک مدل کسب‌وکار موفق برای مؤسسات مالی عمل می‌کرد، نه صرفاً یک خدمت رفاهی. در این طرح نیز، گرچه هدف ظاهراً تأمین رفاه است، اما ساختار مالی آن نیازمند بررسی دقیق‌تر از سوی متقاضیان است.

جذابیت سقف ۷۰۰ میلیون تومانی وام خودرو فرهنگیان، در مواجهه با جزئیات مالی و نرخ بازپرداخت آن، تا حد زیادی تعدیل می‌شود. منابع وام مستقیماً از بانک ملی تأمین شده و با نرخ سود اسمی ۱۸ درصد محاسبه می‌گردد. شاید مهم‌تر از نرخ سود، مدت بازپرداخت این تسهیلات است که به‌صورت ۸۴ ماهه یا به‌عبارتی تماماً ۷ سال تعیین شده است. یک دوره هفت‌ساله تعهد مالی، بار سنگینی بر دوش درآمد ثابت فرهنگیان خواهد گذاشت.

در یک محاسبه ساده اما واقع‌بینانه، مشخص می‌شود که یک وام ۷۰۰ میلیون تومانی با نرخ ۱۸ درصد و مدت بازپرداخت ۸۴ ماهه، در پایان دوره نیازمند بازپرداخت کلی به مبلغ تقریبی یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود. این یعنی بیش از ۵۳۰ میلیون تومان از مجموع پرداختی فرهنگیان در طول هفت سال، صرفاً به بهره و هزینه‌های مالی اختصاص خواهد یافت. این رقم نشان می‌دهد که بیش از ۷۵ درصد اصل وام، به‌عنوان هزینه مالی به بانک پرداخت می‌شود.