خانوارهای یارانه بگیر صاحب کارت اعتباری ۵۰۰ میلیونی شدند؛ حمایت ویژه دولت از اقشار کم درآمد و یارانه بگیران

در راستای اجرای سیاست‌های کنترل رکود، افزایش تقاضای موثر و حمایت از تولیدکنندگان داخلی، دولت در مهرماه ۱۴۰۴ از طرح جدیدی با عنوان «کارت خرید ۵۰۰ میلیونی» رونمایی کرد؛ طرحی که بنا بر اعلام مسئولان اقتصادی، با همکاری بانک مرکزی، وزارت صمت و شبکه بانکی کشور طراحی شده و قرار است امکان خرید اقساطی کالاهای بادوام ایرانی را با نرخ سود ترجیحی برای خانوارها فراهم کند. این طرح اکنون در مرحله نهایی‌سازی سازوکار اجرایی قرار دارد و در هفته‌های آینده جزئیات کامل آن توسط بانک مرکزی منتشر خواهد شد.

طبق گزارش‌های رسمی منتشرشده از سوی وزارت اقتصاد، رکود تقاضا در بازار لوازم خانگی، تجهیزات الکترونیکی و کالاهای بادوام طی ماه‌های گذشته به سطح نگران‌کننده‌ای رسیده بود. کاهش قدرت خرید خانوار، افزایش هزینه‌های ضروری و کاهش نقدینگی مصرف‌کننده موجب شده بسیاری از تولیدکنندگان با انبارهای پر و فروش پایین مواجه شوند.

طرح کارت خرید ۵۰۰ میلیونی قرار است این چرخه را اصلاح کند؛ به‌این معنا که خانواده‌ها با یک اعتبار قابل‌توجه بتوانند کالاهای موردنیاز خود را با اقساط بلندمدت خریداری کنند و هم‌زمان تولیدکنندگان نیز با گردش نقدینگی جدید از رکود خارج شوند.

کارت خرید در حقیقت یک تسهیلات اعتباری غیرنقدی است که مبلغ آن مستقیماً و فقط برای خرید کالاهای بادوام داخلی قابل استفاده است. در این کارت هیچ‌گونه برداشت نقدی امکان‌پذیر نیست و خرید تنها از طریق دستگاه‌های کارت‌خوان فروشگاه‌های طرف قرارداد انجام می‌شود. بانک مرکزی اعلام کرده که سقف این کارت با توجه به اعتبارسنجی متقاضی می‌تواند از ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان متغیر باشد.

در بسته سیاستی اعلام‌شده، چهار هدف اصلی برای اجرای کارت خرید ذکر شده است:

۱. تحریک تقاضا:

بازار کالاهای بادوام طی دو سال اخیر با کاهش فروش مواجه بوده و این طرح قرار است قدرت خرید را به بازار بازگرداند.

۲. حمایت از تولید داخلی:

فهرست کالاهای مشمول این طرح تنها شامل کالاهای تولید داخل است؛ این موضوع باعث تقویت زنجیره تأمین داخلی و حفظ اشتغال می‌شود.

۳. تسهیل خرید برای خانوارها:

اقساط ۲۴ ماهه و نرخ سود ترجیحی ۶.۲۵ درصد، امکان خرید کالاهای ضروری را برای بسیاری از خانواده‌ها فراهم می‌کند.

۴. ساماندهی خرید اعتباری:

این طرح اولین تجربه رسمی کشور در حوزه «کارت اعتباری بزرگ‌مقیاس» است که می‌تواند الگوی جدیدی برای سیاست‌های حمایتی باشد.

جزئیات نرخ سود و اقساط کارت خرید

بانک مرکزی نرخ سود کارت خرید را شامل ۴ درصد کارمزد صدور کارت و ۲.۲۵ درصد کارمزد اوراق گام اعلام کرده است. بر این اساس، اقساط کارت به شکل زیر محاسبه شده است:

این اقساط مطابق بخشنامه بانک مرکزی ممکن است با توجه به سطح اعتبار متقاضی اندکی تغییر کند.

چه کالاهایی با کارت خرید قابل تهیه است؟

بر اساس فهرست اولیه منتشرشده، کالاهای زیر مشمول استفاده از کارت ۵۰۰ میلیونی هستند:

لوازم خانگی شامل یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، ظرفشویی

تلویزیون، اجاق گاز، کولر و تجهیزات گرمایشی

مبلمان، سرویس خواب و مصنوعات چوبی بادوام

برخی تجهیزات الکترونیکی مانند لپ‌تاپ و تبلت تولید داخل

محصولات صنعتی با عمر مصرف حداقل ۳ سال

بانک مرکزی تاکید کرده که فهرست کالاها ممکن است تا زمان آغاز اجرای رسمی طرح گسترده‌تر شود.

شرایط بهره‌مندی از کارت خرید ۵۰۰ میلیونی

شرایط عمومی که تاکنون اعلام شده شامل موارد زیر است:

اعتبارسنجی مثبت، بدون چک برگشتی یا بدهی معوق

توان پرداخت اقساط ماهانه

خرید فقط از کالاهای داخلی و فروشگاه‌های دارای قرارداد

ممنوعیت برداشت نقدی

بازپرداخت از طریق حساب بانکی متقاضی

چه گروه‌هایی در اولویت قرار دارند؟

طبق اعلام اولیه دولت و بانک مرکزی، گروه‌های زیر به احتمال زیاد در اولویت دریافت کارت قرار می‌گیرند:

کارمندان دولت و بخش خصوصی با حقوق ثابت

بازنشستگان با رتبه اعتباری مناسب

زوج‌های جوان در ابتدای زندگی مشترک

خانواده‌های دارای فرزند و نیازمند نوسازی لوازم خانگی

افراد فاقد بدهی بانکی و دارای سابقه خوش‌حسابی

محدودیت‌ها و چالش‌های احتمالی طرح

کارشناسان اقتصادی چند چالش احتمالی را در مسیر اجرای طرح مطرح کرده‌اند:

محدود بودن دامنه انتخاب کالا فقط به تولیدات داخلی

احتمال رد اعتبارسنجی گروهی از متقاضیان

وابستگی به فروشگاه‌های منتخب که ممکن است در برخی شهرها محدود باشد

نگرانی از افزایش قیمت کالاهای مشمول به‌دلیل رشد تقاضا

نیاز به سامانه هوشمند و یکپارچه برای جلوگیری از تخلف

با این حال، مقامات بانک مرکزی اعلام کرده‌اند که تمام سازوکارهای نظارتی آماده شده و تلاش می‌شود قیمت کالاهای مشمول کنترل‌شده باقی بماند.

مراحل احتمالی ثبت‌نام کارت خرید

بر اساس پیش‌نویس منتشرشده توسط بانک مرکزی، مراحل دریافت کارت احتمالا به شکل زیر خواهد بود:

۱. ورود به سامانه بانک مرکزی یا پورتال بانک‌های عامل

۲. ثبت‌نام و تکمیل اطلاعات هویتی و مالی

۳. اعتبارسنجی خودکار توسط سامانه ملی اعتبار

۴. صدور کارت و اعلام فهرست فروشگاه‌های طرف قرارداد

۵. خرید کالا توسط کارت اعتباری

۶. پرداخت اقساط ماهانه تا ۲۴ ماه

چشم‌انداز طرح از نگاه کارشناسان

کارشناسان معتقدند کارت خرید ۵۰۰ میلیونی در صورت اجرای صحیح می‌تواند:

به افزایش سطح رفاه خانوارها کمک کند

بازار لوازم خانگی و کالاهای بادوام را از رکود خارج کند

باعث افزایش ظرفیت تولید کارخانه‌ها شود

اشتغال‌زایی و گردش مالی بنگاه‌ها را تقویت کند

با این حال، موفقیت طرح وابسته به کنترل قیمت‌ها و نظارت جدی بر عرضه کالاهای مشمول خواهد بود.

طرح کارت خرید ۵۰۰ میلیونی یکی از مهم‌ترین سیاست‌های اقتصادی دولت در سال ۱۴۰۴ محسوب می‌شود. این طرح با هدف حمایت از تولید داخلی، تحریک تقاضا و افزایش قدرت خرید مردم طراحی شده است و اکنون در آستانه اجرا قرار دارد. اگرچه هنوز برخی جزئیات آن نهایی نشده، اما کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با توجه به حجم زیاد متقاضیان و رکود بازار، استقبال گسترده‌ای از این کارت صورت خواهد گرفت. بانک مرکزی اعلام کرده که طی روزهای آینده، اطلاعیه رسمی و جزئیات کامل شرایط، بانک‌های عامل و فهرست کالاهای واجد شرایط را منتشر خواهد کرد.