وام یارانهای ۴۰۰ میلیون تومانی برای ۳ دهک اول | پرداخت کمک بلاعوض دولت تا ۳۰۰ میلیون تومان به یارانه بگیران این دهک ها
۳طرحهای حمایتی حوزه مسکن برای اقشار آسیبپذیر، بهویژه مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور، در هفتههای اخیر بار دیگر به یکی از محورهای اصلی اخبار اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است.
مولف
: محسن کریمی
در شرایطی که افزایش قیمت مسکن، اجارهبها و هزینههای ساخت، فشار قابلتوجهی بر خانوارهای کمدرآمد وارد کرده، سیاستگذاران حوزه رفاه اجتماعی تلاش کردهاند با ترکیب تسهیلات بانکی ترجیحی و کمکهای بلاعوض، بخشی از این فشار را کاهش دهند. در همین چارچوب، بسته حمایتی «وام یارانهای مسکن بهزیستی» با نرخ سود ۴ درصد و سقف مجموع تا ۷۰۰ میلیون تومان، مورد توجه رسانهها و افکار عمومی قرار گرفته است.
بر اساس توضیحات منتشرشده از سوی مسئولان ذیربط در سازمان بهزیستی، آنچه تحت عنوان «سقف ۷۰۰ میلیون تومان» مطرح میشود، به معنای پرداخت یکجای این مبلغ به هر متقاضی نیست. این رقم، حداکثر مجموع دو ابزار حمایتی مجزا است که شامل تسهیلات بانکی یارانهای و کمک بلاعوض مسکن میشود. در این بسته، سقف تسهیلات بانکی تا ۴۰۰ میلیون تومان با نرخ سود ترجیحی ۴ درصد در نظر گرفته شده و در کنار آن، کمک بلاعوضی تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان قابل پرداخت است.
مسئولان بهزیستی تأکید کردهاند که دریافت سقف کامل این بسته، منوط به احراز شرایط فردی، تأیید نیاز مسکن در فرآیندهای مددکاری، وجود سهمیه استانی و همچنین رعایت ضوابط بانک عامل است. به همین دلیل، همه مددجویان لزوماً ۷۰۰ میلیون تومان کامل را دریافت نخواهند کرد و ممکن است برخی تنها از بخشی از این حمایت بهرهمند شوند.
بر اساس گزارشهای رسمی، این بسته حمایتی برای پاسخ به سه نیاز اصلی مددجویان در حوزه مسکن طراحی شده است. نخست، خرید مسکن برای خانوارهایی که امکان تأمین آورده اولیه را ندارند. دوم، احداث یا ساخت مسکن برای مددجویانی که زمین یا امکان ساخت دارند اما با کمبود منابع مالی مواجهاند. سوم، ودیعه یا رهن مسکن برای خانوارهایی که در بازار اجاره با مشکل تأمین مبلغ رهن مواجه هستند.
پرداخت تسهیلات در هر یک از این سه حوزه، در چارچوب مقررات بانکی انجام میشود و بانک عامل، مسئول بررسی تضامین، توان بازپرداخت و سایر الزامات اعتباری خواهد بود. به این ترتیب، هرچند نرخ سود تسهیلات ترجیحی است، اما فرآیند اجرایی آن تابع قواعد شبکه بانکی کشور است.
طبق جزئیاتی که در اخبار منتشر شده، وام یارانهای مسکن بهزیستی معمولاً یکبار به هر مددجو تعلق میگیرد و امکان استفاده مکرر از آن پیشبینی نشده است. دوره بازپرداخت این تسهیلات، بسته به مصوبات و نظر بانک عامل، در بازهای بین ۱۰ تا ۱۲ سال اعلام شده که در مقایسه با بسیاری از وامهای متداول مسکن، دورهای نسبتاً بلندمدت محسوب میشود.
از سوی دیگر، منابع این تسهیلات محدود به سقفهای مصوب بودجهای است و بهصورت سهمیهای بین استانها توزیع میشود. به همین دلیل، ممکن است در برخی استانها ظرفیت اختصاصیافته زودتر تکمیل شود و متقاضیان ناچار به انتظار برای دورههای بعدی باشند.
کمک بلاعوض؛ نحوه پرداخت و نظارت
بخش دوم بسته حمایتی، کمک بلاعوض مسکن است که نقش مهمی در کاهش بدهی خانوارها ایفا میکند. بر اساس توضیحات رسمی، شیوه پرداخت این کمک بسته به نوع استفاده متفاوت است. در موارد خرید مسکن یا ودیعه (رهن)، کمک بلاعوض میتواند بهصورت یکجا پرداخت شود. اما در حوزه احداث یا ساخت مسکن، پرداختها معمولاً به شکل مرحلهای و متناسب با پیشرفت فیزیکی پروژه انجام میشود.
این مراحل اغلب شامل بخشهایی مانند اجرای اسکلت و سقف، سفتکاری و نازککاری است. هدف از این روش مرحلهای، اطمینان از مصرف صحیح منابع و پیشرفت واقعی پروژههای ساختوساز عنوان شده است.
یکی از نکات قابلتوجه در اخبار اخیر، تصریح به این موضوع است که دریافت وام یا کمکهزینه مسکن از بهزیستی، مانعی برای استفاده از سایر تسهیلات عمومی مسکن نیست. به بیان دیگر، در صورت احراز شرایط، مددجویان میتوانند بهطور همزمان از وامهای متداول شبکه بانکی (با نرخهای سود بالاتر) و تسهیلات ترجیحی ۴ درصدی بهزیستی استفاده کنند.
البته مسئولان تأکید کردهاند که اجرای این امکان در عمل، به عواملی مانند شرایط فردی متقاضی، سقف تسهیلات قابل پرداخت، ظرفیت سهمیهها و نظر نهایی بانک عامل بستگی دارد.
بر اساس گزارشها، منابع تسهیلات بانکی این طرح از محل اعتبارات مصوب و در قالب سهمیههای استانی تأمین میشود. در مقابل، منابع مربوط به کمک بلاعوض، از بودجه سازمان بهزیستی و با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه کشور پرداخت خواهد شد. این تفکیک منابع، بهمنظور شفافیت مالی و مدیریت بهتر اعتبارات انجام شده است.
در عمل، اولویت دریافت این بسته حمایتی با مددجویانی است که پرونده فعال در سامانههای بهزیستی دارند، نیاز مسکن آنها در ارزیابیهای تخصصی مددکاری تأیید شده و امکان تأمین تضامین مورد قبول بانک عامل را دارند. همچنین وجود ظرفیت سهمیه استانی، عامل تعیینکنندهای در سرعت و امکان دریافت تسهیلات محسوب میشود.
بسته وام یارانهای مسکن بهزیستی، با ترکیب تسهیلات بانکی ۴ درصدی تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان و کمک بلاعوض تا ۳۰۰ میلیون تومان، یکی از مهمترین ابزارهای حمایتی دولت برای تأمین مسکن مددجویان به شمار میرود. با این حال، دریافت حداکثری این حمایتها، مستلزم احراز مجموعهای از شرایط اداری، بانکی و بودجهای است و متقاضیان باید این موضوع را در برنامهریزی مالی خود مدنظر قرار دهند. در شرایط کنونی بازار مسکن، استمرار و تقویت چنین طرحهایی میتواند نقش قابلتوجهی در بهبود امنیت سکونتی اقشار آسیبپذیر ایفا کند.
