هل، گیاهی که می‌تواند شما را ثروتمند کند!
پرورش هل یکی از سودآورترین فعالیت‌های کشاورزی است که هر کسی می‌تواند در خانه شروع کند. هل علاوه بر ارزش اقتصادی بالا، به عنوان یک ادویه همه کاره در بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها شناخته می‌شود. بنابراین، پرورش هل فرصتی عالی برای مبتدیانی است که به دنبال ایجاد پروژه‌های کشاورزی سودآور هستند، زیرا می‌توان آن را به راحتی در فضاهای کوچک مانند بالکن یا باغچه‌های خانگی پرورش داد.
مولف
: نگار چمنی
برای پرورش صحیح هل، باید چند مرحله ساده را دنبال کنید. ابتدا باید مکانی با نور غیرمستقیم خورشید انتخاب کنید، زیرا این گیاه به محیطی معتدل و خاک حاصلخیز حاوی مواد آلی کافی نیاز دارد. همچنین توصیه می‌شود قبل از کاشت، دانه‌های هل را به مدت ۲۴ ساعت در آب خیس کنید، زیرا این کار به سرعت بخشیدن به روند جوانه‌زنی کمک می‌کند.
پس از خیساندن بذرها، باید مراقب بود که فاصله کافی بین گیاهان رعایت شود تا رشد مناسب حاصل شود. آبیاری منظم یکی دیگر از عوامل مهم است، زیرا باید از غرقاب شدن خاک جلوگیری شود که این امر شانس دستیابی به محصولات خوب را افزایش می‌دهد.
هل محصولی است که می‌تواند به منبع درآمد ثابتی تبدیل شود، به خصوص اگر بازاریابی دقیق و مداومی در بازارهای محلی و جهانی انجام شود. با افزایش تقاضا برای هل، هر کسی می‌تواند با پرورش و فروش این گیاه، بدون نیاز به سرمایه قابل توجه، یک کسب و کار کوچک راه اندازی کند. سود سودآور می‌تواند پس از یک دوره بهبود روش‌های کشت و مراقبت از گیاه، به هزاران پوند در ماه برسد.
از لحاظ قیمت نیز یک ادویه گران‌قیمت محسوب می‌شودو بعد از زعفران و وانیل، شاید جزو گران‌قیمت‌ترین ادویه‌ها به حساب آید. اگرچه همه انواع هل از لحاظ گیاه شناسی به خانواده گیاه زنجبیل تعلق دارند. ولی برخی انواع هل به صورت درختی و انواع دیگر به‌صورت علفی چند ساله هستند. این گیاه، ریشه قابل تکثیر ریزومی دارد و پایه‌هایی که از ریزوم رشد می‌کنند گاها ارتفاع بلندی پیدا می‌کنند و ممکن است درخت هل، تا ۴ مترهم ارتفاع بگیرند. در این مقاله طرز کاشت هل در گلدان و شرایط پرورش خانگی این گیاه خوش طعم و خوش بو را بررسی می‌کنیم.
آموزش کاشت هل در گلدان
کاشت هل در گلدان به آسان بودن معروف است. به همین دلیل به صورت خانگی و گلدانی رواج زیادی در مناطق مختلف ایران دارد. روش کاشت هل در گلدان به دو صورت می‌باشد:
کاشت هل با دانه، کاشت هل با تقسیم ریزوم.
کاشت هل با دانه
میوه‌ها در هل به‌صورت کپسولی شکل هستند. یعنی اینکه یک غلاف محکم بیرونی دارند که اگر آن را بشکافید چند دانه گرد با رنگ تقریبی قهوه‌ای در هر کپسول وجود دارد. ولی شاید در اصطلاح بین افراد به خود کپسول‌ها دانه گفته شود و این مسئله زیاد مهم نیست. مسئله اصلی این است که باید حتما دانه‌ها را از غلاف بیرون آورده باشید و با غلاف نمی‌توان به کاشت هل در خانه اقدام کرد.
برای این کار باید کمی کپسول‌های هل را در آببخیسانید تا قسمت چسبنده بیرونی آن‌ها کمتر شود و غلاف کپسول برای شکافتن با دست نرم‌تر خواهد شد. سپس دانه‌های داخل کپسول را به آسانی می‌توانید با دست خارج کنید و برای کاشت آن‌ها باید ابتدا دانه‌ها را جوانه‌دارکنید.
جوانه دار کردن دانه‌ها
دانه‌ها را با آببشویید و در یک ظرف، بین دستمال کاغذی خیس به مدت دو روزنگهداری کنید. باید آنقدر آب در ظرف بریزید که دستمال کاغذی همچنان برای مدت دو سه روز خیس بماند. برای جلوگیری از تبخیر آب بهتر است از یک ظرف پلاستیکی دردار استفاده کنید. بعد از جوانه زنی بذرها که بسته به نوع هل زمان متفاوتی را نیاز دارد نوبت به کاشت آن‌ها می‌رسد.
در کاشت هل در خاک همواره باید خاک را مرطوب نگه دارید.
کاشت هل با جوانه
بعد از اینکه خاک مناسب را در گلدان ریختید به مرحله کاشت بذرهای جوانه زده می‌رسید. برای این کار ابتدا سطح خاک گلدان را با یک آب‌پاشمرطوب کنید و جوانه‌ها را روی آن بریزید. سپس مقداری کم خاک را روی آن‌ها بریزید و دوباره خاکِ رویی جوانه‌ها را آب پاشی کنید. بعد تنها کاری که لازم است انجام دهید مراقبت از دانه‌های هلِ کاشته شده است تا تبدیل به یک گیاه بالغ شوند.
خاک و گلدان مناسب برای کاشت هل
گلدانِ مناسب برای کاشت هل، بهتر است که از جنس سفال باشد و عمق حدود ۲۰ سانتی‌مترداشته باشد. در مورد خاک گلدان نیز گفته می‌شود که هل، خاک‌های سنگینِ رسی و لومی رسی را بیشتر دوست دارد. در مورد نحوه کاشت هل در گلدان این موضوع را نیز در نظر بگیرید که خاک گلدان باید غنی شده با مواد آلی یا کود‌های مختلف باشد چون هل به خاک غنی از عناصر حیاتی و مواد آلی نیاز دارد. از نظر اسیدیته خاک نیز باید گفت که هل در انواع خاک‌ها با اسیدیته‌های مختلف از اسیدی تا بازی قابل پرورش است پس در مورد اسیدیته نگران نباشید. اما اگر می‌خواهید در این زمینه اطلاعات بیشتر کسب کنید، خواندن مقاله معرفی بهترین خاک برای گلدان را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
دمای مناسب برای پرورش خانگی هل
در آموزش نحوه کاشت هل در گلدان باید بدانیم که دمای ایده‌آل برای پرورش هل و رشد آن دمایی نزدیک به دمای اتاق است. یعنی حدود ۲۴ تا ۲۲ درجه ولی در دماهای بالاتر یا پایین‌تر هم رشد خواهد کرد. البته در دماهای خیلی بالا یا پایین، هل از بین می‌رود و مقاومت چندانی در این شرایط ندارد.
کاشت هل با تقسیم ریزوم (تکثیر رویشی)
یکی دیگر از روش‌های کاشت هل در خانه، استفاده از تولید مثل رویشی گیاه هل است. به این صورت که یک گیاه بالغ هل را که قبلا در باغچه یا گلدان کاشته شده است باید به همراه ریشه از خاک بیرون بکشید. سپس می‌بینید که ریشه هل به‌صورت توده‌ای و به شکل ریزوم است.
اگر بخش‌هایی از این توده‌های ریشه‌ای را در جای دیگری بکارید تبدیل به یک گیاه کاملِ هل خواهند شد. البته باید دقت کنید که گیاهی که ریزوم را از آن می‌گیرید باید حداقل یک ساله باشدو ریشه‌ای که جدا کرده‌اید حداقل یک جوانهداشته باشد. این روش نیز برای تکثیرِ هل در خانه بسیار رایج است و شاید حتی آسان‌تر و سریع‌تر از روش کاشت بذر هل جواب بدهد. لازم به ذکر است که استفاده از بهترین کود برای گیاهان آپارتمانی نیز در پرورش بهتر این گیاه موثر می‌باشد.
آبیاری گلدان‌های هل
هل یک گیاه آب دوست است پس نباید با کم آبی مواجه شود. باید پیوسته خاک گلدان‌ها را آب‌پاشی کنید و مرطوبنگه دارید البته این به معنی غرقاب کردن گلدان‌ها نیست. برای همین گفته می‌شود از آب‌پاش استفاده شود علاوه بر خاک، برگ‌هارا نیز بهتر است هر از چندگاهی آب بپاشید. اگر رطوبت کافی در اختیار درخت هل نباشد اولین نشانه آن حالتی شبیه سوختگی و چروکیده شدن در برگ‌هاست.
نور مناسب برای گلدان‌های هل
نگهداری گلدان‌های هل باید در یک مکان پر نور باشد. ولی نه در معرض نور مستقیم خورشیدچون رطوبت گیاه تبخیر می‌شود و گیاه به سرعت دچار کمبود رطوبت خواهد شد و برگ‌هایش می‌سوزد.
معمولا گلدهی گیاهان هل، هر ساله از فروردین تا شهریور ادامه دارد. گیاه هل گل‌های بسیاری زیبایی دارد که از فصل بهارمی‌توان آن‌ها را به مدت چند ماه مشاهده کرد.
بعد از کاشت هل و نگهداری این گیاهان در محیط خانگی و در گلدان و انجام مراقبت‌های فوق الذکر حدود سه سال زمان نیاز است تا بوته‌های حل یک محصول اقتصادی تولید کنند. یعنی تا قبل از آن ممکن است محصول گیاه، کم یا ناچیز باشد.
بیماری‌های گیاه هل
پس از کاشت هل در گلدان و پرورش و نگهداری از آن نکته دیگری که بسیار مورد توجه افراد قرار می‌گیرد، توجه به نحوه برخورد با بیماری‌های گیاه هل است. از جمله بیماری‌های رایج گیاه هل بیماری پوسیدگی کپسولِ هل است و عامل آن، انواعی از گونه‌های قارچ هستند.
این بیماری در صورت رطوبتزیاد و دمای پایین هوا رخ می‌دهد و محصول هل را از بین خواهد برد.پوسیدگی ریزومی مشکل دیگری است که ممکن است برای یک گیاه هل رخ دهد و به دلیل حمله قارچ‌ها به ریشه گیاه اتفاق می‌افتد. مشکل دیگری که در اثر حمله قارچ‌ها به گیاه ممکن است رخ دهد بوته میری گیاه هل است. یعنی اینکه کل گیاه در اثر حمله قارچی از بین می‌رود.
علاوه بر قارچ‌ها انواع نماتدها و کرم‌هانیز سالانه صدمات زیادی را به مزارع و محصول هل وارد می‌کنند و بخش‌های مختلف گیاه را مورد تهاجم قرار می‌دهند. نحوه برخورد با هر آفت هل متفاوت است و به آفت کش‌ها و اقدامات پیشگیرانه متفاوتی نیاز دارد. در مورد قارچ‌ها که از جمله آفات اصلی هل هستند یک راه حل آسان دقت در آبیاریگیاه است. رطوبت بیش از حد عامل اصلی حمله قارچی به گیاه هل است. همچنین می‌توانید با آفت کش خانگی این آفات را کنترل کنید.
