قاتل خاموش قلب و کلیه‌ها معرفی شد!
بر اساس گزارش اخیر وزارت بهداشت، میزان مصرف نمک در ایران به‌طور متوسط دو برابر بیشتر از حد مجاز توصیه‌شده توسط سازمان جهانی بهداشت است. این روند نگران‌کننده با افزایش فشار خون، بیماری‌های قلبی و آسیب کلیه در ارتباط مستقیم قرار دارد.
مولف
: نگار چمنی
مصرف بیش از اندازه نمک، یکی از معضلات تغذیه‌ای اصلی در ایران است که سلامت میلیون‌ها نفر را به خطر انداخته است. بر اساس آخرین آمار رسمی، میانگین مصرف روزانه نمک در کشور حدود ۱۰ تا ۱۲ گرم است، در حالی که مقدار توصیه‌شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) حداکثر ۵ گرم در روز عنوان شده است.
"نمک عامل پنهان اما بسیار قوی در افزایش فشار خون است. فشار خون بالا در نهایت منجر به سکته‌های مغزی، بیماری‌های قلبی و نارسایی کلیه می‌شود. متأسفانه بسیاری از مردم فکر می‌کنند چون زیاد نمکدان استفاده نمی‌کنند، مصرف بالایی ندارند، در حالی که بخش عمده‌ای از نمک دریافتی از طریق غذاهای فراوری‌شده، نان، پنیر، کنسروها و سوسیس و کالباس وارد بدن می‌شود."
پیامدهای مصرف بالای نمک:
افزایش فشار خون و سکته مغزی
افزایش بار کلیوی و ابتلا به نارسایی کلیه
تشدید پوکی استخوان به دلیل دفع کلسیم از ادرار
افزایش خطر سرطان معده به دلیل آسیب به مخاط گوارشی
در ایران، نان سنتی یکی از منابع اصلی پنهان نمک است. همچنین اغلب پنیرهای صنعتی دارای نمک بالا برای ماندگاری بیشتر هستند. بررسی‌های صورت‌گرفته در کلانشهرها نشان داده‌اند که ۷۵٪ مردم بیش از حد مجاز نمک مصرف می‌کنند، که عمدتاً به دلیل عادت غذایی و طعم‌دهی غذاهاست.
راهکارهای کاهش مصرف نمک:
استفاده از ادویه‌ها و سبزیجات معطر مانند لیمو، سیر، شوید، دارچین و زردچوبه برای طعم‌دهی
حذف یا کاهش مصرف غذاهای صنعتی، کنسروی و فست‌فود
استفاده از پنیر کم‌نمک یا خیساندن پنیر در آب قبل از مصرف
کاهش تدریجی نمک در غذاهای خانگی برای تطبیق ذائقه
"اگر هر خانواده‌ای تنها یک قاشق چای‌خوری از مصرف روزانه نمک خود کم کند، سالانه هزاران مورد بیماری قلبی و نارسایی کلیه در کشور کاهش خواهد یافت. این یک تغییر ساده ولی بسیار مهم است."
1. مدام از نفخ شکایت می‌کنید
نفخ، تورم و سفتی معده یکی از رایج‌ترین عوارض کوتاه‌مدت زیاده‌روی در مصرف نمک است. چراکه نمک باعث حفظ مایعات و انباشته شدن آن‌ها در بدن می‌شود. حتماً نباید طعم غذا شور باشد که به این عارضه‌ی گوارشی دچار شوید. فست‌فودها، غذاهای کنسرو‌شده و سوپ‌های آماده همگی می‌توانند میزان دریافت نمک را به‌طور چشمگیری افزایش دهند.
اگرچه ممکن است نوشیدن آب برای درمان نفخ غیر‌منطقی به نظر برسد، اما در حقیقت می‌تواند اثرات مضر ناشی از دریافت زیاد نمک را خنثی کند. مصرف مایعات کافی همه چیز، از جمله سدیم اضافی، را از بدن خارج می‌کند. برای درمان نفخ می‌توانید آب مصرف کنید، پیاده‌روی کنید یا چای با لیمو بنوشید.
2. فشار خون‌تان بالاتر از حد طبیعی است
سن، ژنتیک، استرس، وزن بدن و میزان فعالیت بدنی روزانه همگی روی فشار خون تأثیر دارند، با این حال نمی‌توان از نقش غذاهای مملو از نمک در افزایش فشار خون غافل شد. نمک اضافی به بدن اجازه نمی‌دهد که به‌راحتی از شر مایعاتی که به آن‌ها نیاز ندارد، خلاص شود. درنتیجه، فشار خون بالا می‌رود.
افزایش فشار خون در طولانی‌مدت فرد را مستعد ابتلا به سکته‌ی مغزی، حمله‌ی قلبی، نارسایی قلبی و بیماری مزمن کلیوی می‌کند. حتی بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که درمان نکردن فشار خون بالا با افزایش خطر زوال عقل مرتبط است.
3. پف‌آلود به نظر می‌رسید
تورم صورت، دست‌ها، پاها و مچ پاها هم می‌تواند از وجود سدیم زیاد در بدن خبر بدهد. اگر خیلی پف‌آلود به نظر می‌رسید یا در لباس‌هایتان احساس راحتی نمی‌کنید، به میزان نمکی که می‌خورید نگاهی بیندازید.
4. همیشه خیلی تشنه هستید
تشنگی شدید می‌تواند یکی از نشانه‌های زیاده‌وری در مصرف نمک باشد. وقتی سطح سدیم در خون بالا می‌رود، به‌دلیل افزایش غلظت خون فعالیت مغز و کلیه‌ها بیشتر می‌شود تا تعادل به حالت طبیعی برگردد. برای مثال، هورمون آنتی دیورتیک ترشح می‌شود تا با کاهش حجم ادرار به رقیق شدن خون کمک کند. به‌علاوه، سینگال‌های عصبی برای تقویت حس تشنگی فعال می‌شوند. تشنگی به شما اعلام می‌کند که برای آبرسانی مجدد به سلول‌های خود باید آب بنوشید.
گاهی اوقات، تشنگی بیش از حد نشانه‌ی ابتلا به دیابت است. بنابراین اگر کاهش مصرف نمک به رفع تشنگی شما کمک نکرد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
5. وزن‌تان بالا رفته است
اگر به‌دلیل زیاده‌روی در مصرف نمک آب در بدن انباشته شود، ممکن است وزن اضافه کنید. اگر در طول روز وزن‌تان 900 گرم افزایش یافت یا در یک هفته بیش 1800 گرم وزن اضافه کردید، به غذاهای مصرفی خود در چند روز گذشته فکر کنید و سعی کنید با تغییراتی که در رژیم غذایی خود ایجاد می‌کنید، میزان مصرف نمک را کاهش دهید.
6. از سرویس بهداشتی زیاد استفاده می‌کنید
نمک روی سطح مایعات بدن تأثیر می‌گذارد و به‌دلیل تشنگی شدید شما را وادار به مصرف مقدار زیادی آب می‌کند. به همین دلیل، بعد از رفع تشنگی ممکن است بدن بخواهد با افزایش تولید ادرار به دفع نمک اضافی کمک کند.
7. بیشتر اوقات سردرد دارید
اگر زیاده‌روی در مصرف سدیم دفع ادرار را افزایش دهد، باعث کم آبی بدن می‌شود. وقتی بدن آب زیادی از دست می‌دهد، مغز منقبض می‌شود که این وضعیت شما را دچار سردرد می‌کند. اگر سردرد دارید، مقدار زیادی آب ساده بنوشید تا ببینید که آیا برطرف می‌شود یا خیر.
8. خوب نمی‌خوابید
اگر قبل از خواب مقدار زیادی غذای شور بخورید، ممکن است خواب‌تان مختل شود. علائم اختلال خواب می‌تواند از بی‌قراری در خواب تا بیدار شدن در طول شب و احساس خستگی بعد از بیدار شدن متغیر باشد.
9. احساس ضعف می‌کنید
وقتی سدیم زیادی در خون شما وجود دارد، آب از سلول‌ها خارج می‌شود تا خون و مایعات بدن را رقیق کند. درنتیجه، ممکن است نسبت به حالت معمول احساس ضعف بیشتری داشته باشید.
10. معده‌‌تان شما را آزار می‌دهد
چنانچه زیاده‌روی در مصرف نمک باعث کم آبی بدن شود، معده‌ی شما آن را احساس خواهد کرد. از این‌رو، ممکن است دچار اسهال یا حالت تهوع شوید. اگر ناراحتی معده باعث آزار شما شده است، به آنچه که در چند روز گذشته خورده‌اید فکر کرده و در صورت لزوم راه‌های کاهش مصرف نمک را یاد بگیرید. نوشیدن آب می‌تواند به آبرسانی مجدد سلول‌ها کمک کرده و حال‌تان را بهتر کند.
11. تمایل زیادی به مصرف غذاهای شور دارید
آیا نمی‌توانید از مصرف یک بسته چیپس یا یک بشقاب سیب‌زمینی سرخ‌کرده‌ی پرنمک صرف‌نظر کنید ؟ وقتی به خوردن غذاهای شور عادت کردید، به‌تدریج میل بیشتری به مصرف آن‌ها پیدا می‌کنید. چون بدن خود را با طعم شور تطبیق می‌دهد، با گذشت زمان متوجه می‌شوید که باید نمک بیشتری به غذاها اضافه کنید تا طعم آن‌ها مثل گذشته برایتان لذت‌بخش باشد.
عادت کردن به طعم شور تبدیل به چرخه‌ای می‌شود که شکستن آن سخت است. برای اینکه این چرخه را بشکنید، سعی کنید به‌تدریج میزان نمک مصرفی خود را کاهش دهید و غذاها را با ادویه‌ها و گیاهان معطر طعم‌دار کنید.
