تکنیکی حیرت‌انگیز برای افزایش حقوق کارگران در ایران!
حضور نیروی کار خارجی در مشاغل سخت و کم‌طرفدار با ساماندهی اصولی و رسمیت‌بخشی می‌تواند علاوه بر کاهش تهدیدات امنیتی و رفع رکود بازار کار، فرصتی برای تقویت اقتصاد و افزایش درآمدهای تأمین اجتماعی در ایران ایجاد کند.
مولف
: محسن کریمی
آرمین خوشوقتی، کارشناس حقوق کار و تأمین اجتماعی، در بیستمین کنفرانس توسعه منابع انسانی که توسط سازمان مدیریت صنعتی برگزار شد، به موضوع اشتغال اتباع خارجی در ایران پرداخت. این کنفرانس با حضور علی باقری، مدیرکل امور اشتغال اتباع خارجی وزارت کار و فاطمه اشرفی، رئیس انجمن کودکان و زنان پناهنده، برگزار شد. خوشوقتی در سخنان خود تأکید کرد که نیروی کار خارجی، به‌ویژه در مشاغل دشوار همچون پروژه‌های ساختمانی، خدمات شهری و کشاورزی، به دلیل انعطاف‌پذیری بالای خود و پذیرش دستمزد پایین، نقش مهمی در کاهش هزینه‌های تولید ایفا می‌کند.
اندیشه قرن نوشت : بر اساس گفته‌های خوشوقتی، بسیاری از کارفرمایانی که از نیروی کار خارجی استفاده می‌کنند، از پرداخت حق بیمه خودداری می‌نمایند که این مسئله منجر به کاهش درآمدهای سازمان تأمین اجتماعی شده است. وی افزود: «رسمیت‌بخشی به نیروی کار خارجی از طریق قراردادهای رسمی و پرداخت بیمه، نه‌تنها منابع پایداری بیشتری برای تأمین اجتماعی فراهم می‌کند، بلکه میزان قراردادهای رسمی را نیز افزایش می‌دهد.» چنین اقداماتی می‌تواند به تعادل بازار کار و دستیابی به ثبات اقتصادی کمک کند.
خوشوقتی به ریسک‌های مرتبط با تمرکز بالای نیروی کار خارجی در کلانشهرها اشاره کرده و گفت: «این تمرکز، فشارهای زیادی بر زیرساخت‌های شهری وارد می‌کند و موجب گسترش بازار کار غیررسمی یا زیرزمینی می‌شود.» او پیشنهاد داد که توزیع مناسب نیروی کار خارجی با استفاده از سیاست‌های آمایش سرزمینی اجرا شود تا علاوه بر کاهش بار زیرساخت‌های کلانشهرها، موجب رشد اقتصادی در مناطق کمتر توسعه‌یافته گردد.
این کارشناس حقوق کار با انتقاد از سیاست‌های اخراج گسترده اتباع خارجی عنوان کرد: «اخراج این نیروها می‌تواند باعث ایجاد چالش‌های اقتصادی برای بنگاه‌های کوچک شود، زیرا جایگزینی کارگران خارجی با نیروی کار داخلی به دلایلی همچون هزینه بالاتر و نبود مهارت‌های مشابه، دشوار است.» او همچنین هشدار داد که چنین سیاست‌هایی ممکن است نیروی کار خارجی را به سمت فعالیت‌های غیررسمی سوق دهد که امنیت اقتصادی جامعه را تهدید می‌کند.
خوشوقتی تأکید کرد که رسمی‌سازی نیروی کار خارجی می‌تواند به کاهش نگرانی‌های امنیتی و اجتماعی در سطح کشور بینجامد. او اظهار داشت: «این سیاست می‌تواند سیاست‌گذاران را به اجرای دقیق‌تر آمایش سرزمینی و برنامه‌ریزی‌های بهتر در حوزه اقتصادی و اجتماعی ترغیب کند، که این امر خود به ثبات پایدار در مناطق مختلف کشور منجر خواهد شد.»
خوشوقتی به نقش نیروی کار خارجی در رقابت‌پذیری ایران در بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت: «در شرایطی که تحریم‌ها هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد، استفاده از نیروی کار خارجی می‌تواند هزینه تولید را کاهش داده و منجر به رقابت‌پذیری بیشتر محصولات ایرانی در سطح جهانی گردد.» به عقیده او، این رویکرد می‌تواند به بهبود شرایط صادراتی کشور کمک شایانی نماید.
خوشوقتی با اشاره به اهمیت فرصت‌سازی برای نیروی کار داخلی افزود: «رسمیت‌بخشی به حضور اتباع خارجی در مشاغل ساده، باعث می‌شود کارگران ایرانی بتوانند با آموزش و کسب مهارت‌های پیشرفته‌تر، در مشاغل حرفه‌ای‌تر قرار گیرند و درآمد بیشتری داشته باشند.» این امر، رقابت در بازار کار و قدرت چانه‌زنی نیروی کار ایرانی را نیز ارتقا می‌دهد.
این کارشناس از تغییر رویکرد نسل جدید اتباع خارجی خبر داد و توضیح داد: «نسل جدید، به‌ویژه افغانستانی‌ها، دیگر ایران را مقصد نهایی مهاجرت خود نمی‌دانند، بلکه آن را سکویی برای رشد شخصی می‌دانند.» وی همچنین اشاره کرد که این گروه از افراد به مشاغل ساده گرایش ندارند و بسیاری از آن‌ها در حوزه‌های پیشرفته‌ای مانند برنامه‌نویسی و مشاغل تخصصی به شکل غیررسمی فعالیت می‌کنند.
در پایان، خوشوقتی بر لزوم ساماندهی نیروی کار خارجی تأکید کرده و تصریح کرد: «ساماندهی اصولی با صدور مجوزهای رسمی و اعمال سیاست‌های آمایش سرزمینی می‌تواند تهدیدات موجود در بازار کار را به فرصت تبدیل کند.» او هشدار داد که نبود چنین سیاست‌هایی می‌تواند علاوه بر آسیب به صندوق تأمین اجتماعی، موجب بی‌ثباتی در بازار کار نیز شود. وی در نهایت تأکید کرد: «چنین اقداماتی می‌تواند بهره‌وری بازار ایران را افزایش داده و کشور را از رکود اقتصادی فعلی عبور دهد.»
