خشم بازنشستگان درباره پرداخت وام‌های قطره‌چکانی | اعتراض بازنشستگان به عدم پرداخت وام
در روزهای اخیر جمعی از بازنشستگان تأمین اجتماعی در گرگان با حضور در کانون بازنشستگان این شهرستان نسبت به نحوه پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه و محدودیت‌های ثبت‌نام اعتراض کردند. آنان معتقدند در حالی‌که دهه‌ها از عمر خود را صرف پرداخت حق بیمه کرده‌اند، امروز در دوران پیری از ابتدایی‌ترین خدمات رفاهی و حمایتی محروم مانده‌اند.
مولف
: محسن کریمی
«حمید خیرخواه» دبیر کانون بازنشستگان تأمین اجتماعی گرگان در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به جزئیات این اعتراض‌ها اظهار داشت: «بازنشستگان بالای ۷۵ سال همراه با خانواده‌هایشان به کانون مراجعه کردند و نسبت به عدم امکان ثبت‌نام در سامانه وام گلایه داشتند. آن‌ها تأکید داشتند که سال‌ها بیمه پرداخته‌اند، اما حالا که بیش از همیشه نیازمند حمایت هستند، از دریافت وام محروم می‌شوند.»
به گفته او، جملات معترضانه بازنشستگان نشان‌دهنده عمق نارضایتی است: «آن‌ها می‌گفتند چرا حالا که پیر شده‌ایم، به ما بی‌احترامی می‌کنید؟ چرا باید پس از ۳۰ سال کار و پرداخت حق بیمه، در روزگار پیری هیچ حمایتی نبینیم؟»
خیرخواه تصریح کرد: «معیشت و درمان دو خواسته اصلی بازنشستگان است. این افراد با مستمری‌ای که بسیار کمتر از خط فقر است زندگی می‌کنند و هر ماه برای تأمین هزینه‌های خوراک، اجاره و دارو دچار مشکل می‌شوند. در چنین شرایطی، وقتی سایت‌های وام به‌صورت محدود و قطره‌چکانی باز می‌شود و به افراد بالای ۷۵ سال هم وام تعلق نمی‌گیرد، طبیعی است که اعتراض‌ها افزایش یابد.»
وام قرض‌الحسنه بازنشستگان در سال‌های اخیر به یکی از مطالبات اصلی این قشر تبدیل شده است. اما روند پرداخت به‌گونه‌ای است که نه‌تنها تعداد محدودی از مشمولان می‌توانند ثبت‌نام کنند، بلکه اغلب سالمندان بالای ۷۵ سال از این چرخه کنار گذاشته می‌شوند.
کارشناسان معتقدند این سیاست در عمل نوعی تبعیض سنی است. بازنشستگانی که بیشترین نیاز مالی را دارند، به‌دلیل بالا بودن سن از دریافت وام محروم می‌شوند، در حالی‌که در بسیاری از کشورها نظام رفاه اجتماعی به‌گونه‌ای طراحی شده که با افزایش سن، حمایت‌ها نیز بیشتر می‌شود.
این اعتراض‌ها در حالی شکل گرفته که شاخص‌های اقتصادی نشان‌دهنده افزایش فشار بر خانوارهای بازنشسته است. مستمری بخش بزرگی از بازنشستگان تأمین اجتماعی حتی به یک‌سوم هزینه‌های سبد معیشت خانوار نمی‌رسد. هزینه‌های درمان، دارو و اجاره مسکن هر سال رشد چشمگیری دارد و بازنشستگان بدون پشتوانه‌های حمایتی کافی، بیش از سایر اقشار تحت فشار قرار گرفته‌اند.
از این منظر، عدم دسترسی به وام‌های قرض‌الحسنه نه‌تنها مسئله مالی، بلکه یک عامل روانی و اجتماعی نیز محسوب می‌شود. بازنشستگانی که سال‌ها کار کرده‌اند، امروز احساس می‌کنند سهمی از خدمات حمایتی ندارند و به‌نوعی به حاشیه رانده شده‌اند. این احساس تبعیض، نارضایتی اجتماعی را تشدید می‌کند.
خواسته‌های بازنشستگان
مطالبات بازنشستگان گرگان که در اعتراض‌های اخیر مطرح شده، خلاصه‌ای از خواسته‌های ملی بازنشستگان در سراسر کشور است:
اصلاح روند پرداخت وام‌ها و حذف محدودیت سنی
افزایش واقعی مستمری‌ها متناسب با نرخ تورم و هزینه‌های زندگی
بهبود خدمات درمانی و دسترسی آسان‌تر به بیمه تکمیلی
ایجاد شفافیت در روند توزیع تسهیلات و حذف نگاه قطره‌چکانی
پیامدهای ادامه وضعیت موجود
کارشناسان هشدار می‌دهند که ادامه روند فعلی می‌تواند به گسترش اعتراض‌های بازنشستگان در شهرهای دیگر نیز منجر شود. در شرایطی که جمعیت بازنشستگان کشور رو به افزایش است و بخش بزرگی از آنان در دهک‌های پایین درآمدی قرار دارند، بی‌توجهی به خواسته‌هایشان می‌تواند پیامدهای اجتماعی و حتی سیاسی در پی داشته باشد.
از سوی دیگر، عدم اصلاح سیاست‌های رفاهی فشار بیشتری بر سازمان تأمین اجتماعی وارد می‌کند. این سازمان سال‌هاست با چالش ناترازی منابع و مصارف مواجه است و بدون اصلاحات ساختاری در تأمین منابع مالی و مدیریت هزینه‌ها، قادر به پاسخگویی به نیازهای روزافزون بازنشستگان نخواهد بود.
اعتراض بازنشستگان گرگان به وام‌های قطره‌چکانی و محرومیت افراد بالای ۷۵ سال از دریافت این تسهیلات، بار دیگر ضرورت توجه جدی به معیشت و رفاه بازنشستگان را یادآوری کرد. این قشر که ستون‌های اصلی اقتصاد کشور در دهه‌های گذشته بوده‌اند، امروز انتظار دارند در دوران سالمندی با احترام و حمایت بیشتری مواجه شوند.
وام‌های کوچک و محدود شاید در ظاهر کمکی به برخی بازنشستگان باشد، اما وقتی گروهی از واجدین شرایط به‌طور سیستماتیک کنار گذاشته می‌شوند، عدالت اجتماعی زیر سؤال می‌رود. از این رو، بازنگری در سیاست‌های حمایتی و اتخاذ تصمیمات پایدار برای تأمین معیشت بازنشستگان ضرورتی فوری به شمار می‌آید؛ ضرورتی که اگر نادیده گرفته شود، شکاف میان مطالبات بازنشستگان و سیاست‌های رفاهی هر روز عمیق‌تر خواهد شد.
