روانشناسی شخصیت : اگر کسی هنگام صحبت کردن از تماس چشمی خودداری کرد، چه معنایی دارد؟
تماس چشمی نقش بزرگی در نحوه ارتباط ما با دیگران دارد. وقتی کسی در طول مکالمه از آن اجتناب می‌کند، به راحتی می‌توان حدس زد که به چه چیزی فکر می‌کند یا چه چیزی را پنهان می‌کند. حقیقت این است که نگاه کردن به جای دیگر همیشه به این معنی نیست که کسی صادق نیست یا از ما دور است.
مولف
: نگار چمنی
روانشناسان می‌گویند دلایل این رفتار پیچیده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. این می‌تواند نشان‌دهنده‌ی کمرویی، اضطراب اجتماعی، حواس‌پرتی، گناه یا حتی واگرایی عصبی باشد . در بخش‌های بعدی، توضیح خواهیم داد که چرا ممکن است کسی از تماس چشمی اجتناب کند، این موضوع چه چیزی را در مورد وضعیت عاطفی او به شما می‌گوید و چگونه بدون فرضیه‌سازی به آن پاسخ دهیم.
چرا افراد ممکن است در طول مکالمه از تماس چشمی خودداری کنند؟
اجتناب از تماس چشمی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. یکی از رایج‌ترین آنها اضطراب اجتماعی است افرادی که در محیط‌های اجتماعی احساس اضطراب یا خجالت می‌کنند، اغلب برای کاهش شدت تعامل، به جای دیگری نگاه می‌کنند. این به آنها کمک می‌کند احساس امنیت بیشتری داشته باشند و کمتر مورد قضاوت قرار بگیرند.
به همین ترتیب، کسی که احساس شرم، گناه یا آسیب‌پذیری عاطفی می‌کند، ممکن است به عنوان نوعی محافظت از خود، نگاهش را برگرداند. وقتی کسی در طول یک مکالمه دشوار از نگاه کردن به شما اجتناب می‌کند، ممکن است در حال پردازش احساسات قوی باشد، نه اینکه شما را طرد کند.
در موارد دیگر، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی تمرکز ذهنی باشد . افراد اغلب وقتی در حال فکر کردن به حرف بعدی خود یا تلاش برای یادآوری اطلاعات هستند، به جای دیگری نگاه می‌کنند. حفظ تماس چشمی به انرژی ذهنی نیاز دارد و نگاه کردن به جای دیگر می‌تواند به فرد کمک کند تا تمرکز بهتری داشته باشد.
در بسیاری از جوامع غربی، تماس چشمی مستقیم اغلب نشان‌دهنده‌ی علاقه و اعتماد به نفس است . با این حال، در فرهنگ‌های دیگر، به ویژه در بخش‌هایی از آسیا و آفریقا، اجتناب از آن می‌تواند نشانه‌ای از احترام باشد ، به خصوص نسبت به بزرگان یا شخصیت‌های صاحب قدرت.
افراد دارای اختلالات عصبی، از جمله مبتلایان به اوتیسم یا ADHD، ممکن است از تماس چشمی اجتناب کنند زیرا احساس می‌کنند که این کار طاقت‌فرسا یا به سادگی ناراحت‌کننده است . به طور مشابه، افرادی که سابقه تروما دارند ممکن است نگاه مستقیم را تهدیدآمیز تفسیر کنند. برای آنها، تماس چشمی می‌تواند به جای ایجاد ارتباط، واکنش‌های استرس‌زا را تحریک کند.
همچنین احتمال کناره‌گیری عاطفی وجود دارد. اگر کسی عصبانی یا آزرده خاطر باشد، ممکن است به عنوان نوعی فاصله‌گذاری موقت، به شما نگاه نکند . این همیشه به معنای آسیب دیدن رابطه نیست، اما می‌تواند نشان دهد که آنها قبل از تعامل مجدد به زمان یا فضای بیشتری نیاز دارند.
وقتی کسی از تماس چشمی اجتناب می‌کند چه باید کرد؟
اگر کسی که با او صحبت می‌کنید برای مدت طولانی از تماس چشمی خودداری می‌کند، بهترین واکنش این است که زود قضاوت نکنید. با دادن فضا به او شروع کنید تا احساس راحتی بیشتری کند. در اینجا نحوه برخورد محترمانه با این موقعیت آورده شده است:
فوراً آن را فریاد نزنید . جلب توجه به رفتار آنها می‌تواند در صورت وجود اضطراب یا ناراحتی، آنها را خجالتی‌تر کند.
محیطی آرام‌تر ایجاد کنید . لحن خود را ملایم و زبان بدن خود را باز نگه دارید. گاهی اوقات یک رویکرد نرم‌تر، تعامل مجدد را برای طرف مقابل آسان‌تر می‌کند.
در صورت نیاز موضوع را تغییر دهید . اگر احساس می‌کنید موضوع مکالمه آنها را معذب می‌کند، به سمت موضوعی سبک‌تر یا خنثی‌تر بروید.
بگذارید آنها رهبری را به دست بگیرند . همه به یک شکل ارتباط برقرار نمی‌کنند. اجازه مکث بدهید و برای پر کردن سکوت عجله نکنید. آنها فقط ممکن است به زمان نیاز داشته باشند تا افکار خود را جمع و جور کنند.
از راه‌های دیگر برای ارتباط برقرار کردن استفاده کنید . اگر فرد خجالتی است یا از نظر عاطفی مشکل دارد، یک رفتار مهربانانه، گوش دادن صبورانه یا حتی تغییر به ارتباط کتبی یا تلفنی می‌تواند کمک کند.
در برخی موارد، اگر رفتار جدید یا غیرمعمول است، ممکن است احساس کنید که باید با ملایمت بپرسید که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر. سوال را باز و بدون اتهام نگه دارید.
