نامه پر درد بازنشستگان به کانون عالی ؛ ضربه تازه بر پیکر معیشت بازماندگان بازنشستگان
نامه‌ای سرگشاده از سوی جمعی از بازماندگان بازنشستگان تأمین اجتماعی کاشان به مهندس اسدی، رئیس کانون عالی بازنشستگان کارگری منتشر شده است که خواستار پیگیری فوری حذف «حق اولاد» از فیش مستمری بازماندگان‌اند. مخاطبان اصلی این نامه کسانی هستند که احساس می‌کنند بخشی از هویت و امنیت اقتصادی‌شان تحت تأثیر قرار گرفته است.
مولف
: محسن کریمی
فریاد بازماندگان بازنشستگان تأمین اجتماعی: «چگونه حق اولاد را بی‌دلیل از ما گرفتید؟»
دلایل حذف حق اولاد؛ آنچه سازمان تأمین اجتماعی می‌گوید
در ماه‌های اخیر، خبر حذف «کمک هزینه اولاد» از فیش مستمری برخی از بازماندگان به موضوعی بحث‌برانگیز تبدیل شده است. سازمان تأمین اجتماعی در توضیح این اقدام از به‌روزرسانی اطلاعات پرونده‌ها و استعلام‌های قانونی سخن گفته است.
طبق گزارش‌ها، حذف این کمک هزینه برای پرونده‌هایی صورت گرفته است که یا فرزندان تحت تکفل بازماندگان از شرایط قانونی خارج شده‌اند (مثلاً سن آنان از حد تکفل گذشته است) یا پرونده‌ها فاقد شناسایی درست در سامانه‌ها بوده‌اند.
در عین حال، برخی مسئولان مجلس و کانون‌های بازنشستگان این اقدام را ناشی از مشکلات سامانه‌ای دانسته‌اند و وعده داده‌اند که مشکل در اسرع وقت رفع خواهد شد.
واکنش بازماندگان؛ در نامه کاشان چه آمد؟
نامه مذکور با لحنی پر از دلهره و اعتراض بیان می‌کند: «شما وکیل ما بازماندگان هستید؛ چگونه پذیرفتید که حق اولاد، یادگار زحمات و خون دل خورده پدران‌مان، بدون توضیح از ما دریغ شود؟»
در ادامه آمده است که حذف این حق، برخلاف قانون و موازین شرعی است و بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه آنان که امکان کسب درآمد مستقل ندارند، را در معرض مشکلات معیشتی قرار خواهد داد. این گروه خواسته‌اند رئیس کانون عالی بازنشستگان، به‌عنوان نماینده صنفی، اقدام فوری و مؤثر برای احقاق حق آن‌ها انجام دهد.
کاهش درآمد خانوارها: برای بعضی خانواده‌ها، کمک هزینه اولاد سهم قابل توجهی از دخل ماهانه بازماندگان بوده است. حذف آن می‌تواند به فقر معیشتی منجر شود.
افزایش نارضایتی اجتماعی: وقتی تغییرات در سیستم پرداخت حقوق بدون اطلاع‌رسانی و شفافیت اعمال شوند، اعتماد عمومی آسیب می‌بیند.
تحدید جایگاه نمایندگان صنفی: اگر کانون‌ها و تشکل‌ها نتوانند در فرصت معقول وضع را اصلاح کنند، مشروعیت آن‌ها نزد بازنشستگان آسیب می‌بیند.
بار بروکراسی برای پیگیری‌ها: بازماندگان ضرورت دارد تا وارد فرایند اداری اعتراض، ارائه مدارک و پیگیری شوند؛ فرایندی که برای بسیاری دشوار خواهد بود.
نامه کاشان، اگرچه منطقه‌ای است، اما بازتاب خواستی عمومی در میان بازماندگان است: بازگشت حق اولاد، شفافیت درباره مبانی حذف، و سریع‌ترین اقدام ممکن نمایندگان صنفی برای اصلاح تصمیماتی که زندگی خانوارها را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند.
انتظار می‌رود کانون عالی بازنشستگان، به عنوان واسطه میان بازماندگان و نهادهای دولتی، از ابزارهای قانونی و رسانه‌ای استفاده کند تا:
گزارش شفافی درباره مبانی حذف حق اولاد منتشر شود.
امکان بازبینی و اعاده حق برای کسانی که شرایط قانونی‌شان محموِل بوده است، فراهم شود.
روند اعتراض و بررسی پرونده‌ها تسهیل گردد.
در آینده، سیاست‌های حقوقی بازنشستگان و بازماندگان با ملاحظات معیشتی بازبینی شود.
پرسش‌های پرتکرار
۱. آیا حذف حق اولاد برای همه بازماندگان انجام شده؟
خیر؛ طبق گزارش‌ها، این اقدام شامل بخشی از پرونده‌ها است، مخصوصاً آن دسته که وضعیت فرزندان تحت تکفل آن‌ها به نظر سازمان تأمین اجتماعی از شرایط «تکفل قانونی» خارج شده یا مدارک آن‌ها در سامانه تأیید نشده است.
۲. آیا حق اولاد تضمینی است و قانونی؟
حق اولاد (یا کمک هزینه اولاد) به‌عنوان یک مزیت جنبی در قوانین تأمین اجتماعی شناخته شده است، اما مشروط به شرایط قانونی مانند تکفل فرزند، سن فرزند، مدارک معتبر و صحت پرونده‌ها. حذف آن در صورت نبود شرایط قانونی یا نقص مدارک، طبق برخی تفسیرها مجاز شناخته شده است.
۳. راه اعتراض چیست؟
طبق توصیه‌ها، بازماندگانی که حق اولادشان حذف شده، می‌توانند در سامانه ۱۴۲۰ تأمین اجتماعی درخواست بازبینی پرونده دهند یا به واحدهای محلی تأمین اجتماعی مراجعه کنند.
۴. آیا این تصمیم موقت است یا دائمی؟
چنین تصمیماتی ممکن است موقت یا ناشی از خطاهای سیستمی باشند؛ مسئولان از احتمال رفع مشکل به‌زودی سخن گفته‌اند.
۵. آیا نمایندگان صنفی واقعاً قدرت تغییر دارند؟
در نظام صنفی و بازنشستگی، کانون‌ها و سازمان‌‌های بازنشستگان نقش مهمی در فشار عمومی، پیگیری حقوقی و رسانه‌ای دارند. اگر این نهادها فعال و هماهنگ عمل کنند، امکان فشار بر نهادهای تصمیم‌گیرنده وجود دارد.
