تغییر ناگهانی در سیاست یارانه‌ای دولت ؛ یارانه مهر رسماً نقدی شد

بررسی وضعیت پرداخت یارانه‌ها در مهر ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که برخلاف شهریورماه، که مرحله چهارم طرح کالابرگ الکترونیکی برای دهک‌های اول تا هفتم اجرا شد، در این ماه هیچ مرحله جدیدی از طرح کالابرگ واریز نخواهد شد و تمرکز دولت صرفاً بر پرداخت یارانه نقدی است.

مرجان دبیری، سخنگوی طرح کالابرگ الکترونیکی، اعلام کرد که سرپرستان خانوار در دهک‌های اول تا هفتم تا پایان آبان‌ماه فرصت دارند از اعتبار مرحله چهارم برای خرید ۱۲ قلم کالای اساسی استفاده کنند. با این حال، او اشاره‌ای به زمان اجرای مرحله پنجم این طرح نکرده و شواهد نشان می‌دهد که این مرحله در مهرماه اجرا نخواهد شد.

در گزارش‌های خبری اقتصادی دیده شده است که دولت تاکید کرده است مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیکی برای مهرماه اجرا نخواهد شد و تمرکز پرداخت‌ها صرفاً بر یارانه نقدی خواهد بود. در عین حال، خانوارهای مشمول اعلام شده‌اند که همچنان می‌توانند از اعتبار مرحله چهارم کالابرگ تا پایان آبان‌ماه استفاده کنند.

به عبارتی، اعتبار کالابرگ اختصاص یافته‌ی مهرماه منتقل نشده، بلکه هنوز قابل مصرف است — اما خبری از تخصیص اعتبار کالابرگ جدید در این دوره نیست. این تصمیم به دلایلی از جمله محدودیت منابع، اولویت دادن به نقدینگی حمایتی و سازوکار توزیع نقدی عنوان شده است.

جزئیات مرحله چهارم کالابرگ

مرحله چهارم طرح کالابرگ در دو نوبت اجرا شد:

در ۱۹ شهریور برای دهک‌های اول تا سوم،

و در ۲۹ شهریور برای دهک‌های چهارم تا هفتم،

با اعتبارهای متفاوت (۵۰۰ هزار تومان برای دهک‌های اول تا سوم و ۳۵۰ هزار تومان برای دهک چهارم تا هفتم).

این اعتبارها می‌توانستند در خرید کالاهای اساسی مثل برنج، روغن، گوشت، مرغ، لبنیات، ماکارونی، حبوبات، تخم‌مرغ، قند و شکر و اخیراً گوشت بوقلمون استفاده شوند.

حال آنکه طرح کالابرگ جدید در مهرماه به تعویق افتاده و به نظر می‌رسد هنوز زمان اجرای آن مشخص نیست.

یارانه نقدی مهر ۱۴۰۴: چه کسانی دریافت می‌کنند و چه مقدار؟

براساس اخبار منتشر شده، در مهرماه ۱۴۰۴ یارانه نقدی به خانوارهای مشمول پرداخت خواهد شد:

دهک‌های اول تا سوم درآمدی به ازای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان

دهک‌های چهارم تا نهم به ازای هر نفر ۳۰۰ هزار تومان

همچنین زمان واریز این یارانه‌ها نیز اعلام شده است:

برای دهک‌های اول تا سوم، یارانه در روز ۲۵ مهرماه واریز خواهد شد

برای دهک‌های چهارم تا نهم، یارانه در روز ۳۰ مهرماه واریز می‌شود

در خبرها آمده است که این مبالغ شامل معوقه‌ها نیست و صرفاً یارانه ماه جاری است. برخلاف شهریورماه که جمع یارانه نقدی و کالابرگ برای برخی دهک‌ها تا حدود ۹۰۰ هزار تومان می‌رسید، در مهرماه خبری از کالابرگ نیست و مجموع پرداخت‌ متاثر خواهد شد.

۱. عدالت حمایتی زیر سؤال رفته است

عده‌ای از منتقدان می‌گویند حذف کالابرگ برای برخی دهک‌ها به معنی کاهش کمک حمایتی به اقشار ضعیف است، چرا که کالابرگ تضمین مصرف کالاهای اساسی را داشته و نقدی بودن کمک ممکن است در بازار تورمی کارآمدی خود را از دست دهد.

۲. منابع مالی و بودجه دولت در مرکز تصمیم‌گیری

در اطلاعی که از رسانه‌ها منتشر شده، دولت ملزم شده است از محل حذف یارانه نقدی دهک‌های هشتم تا دهم و بازنگری در سیاست‌های حمایتی، منابع جدیدی را برای تأمین هزینه‌های معیشتی تأمین کند. 

 این امر نشان می‌دهد فشار بر بودجه و محدودیت منابع نقش مهمی در این تصمیم داشته است.

۳. عدم شفافیت در زمان اجرای کالابرگ آینده

هر چند وعده استفاده از اعتبار مرحله چهارم تا پایان آبان داده شده، اما برنامه‌ای رسمی برای کالابرگ جدید در مهرماه یا آینده نزدیک اعلام نشده است و این بلاتکلیفی باعث نگرانی خانوارهای کم‌درآمد شده است.

۴. احتمال حذف یارانه برخی دهک‌ها

در اخبار منتشر شده آمده است که از مهرماه ممکن است یارانه برخی افراد (دهک‌های ۸ تا ۱۰) قطع شود. این مسئله با بند قانون بودجه ۱۴۰۴ مرتبط دانسته شده است. 

در مهرماه ۱۴۰۴ دولت به جای ترکیبی از یارانه نقدی و کالابرگ، ترجیح داده است که تنها یارانه نقدی را پرداخت کند. دهک‌های پایین هنوز می‌توانند از اعتبار کالابرگ مرحله چهارم تا پایان آبان استفاده کنند، اما خبری از مرحله جدید کالابرگ در مهر نیست.

مبالغ یارانه نقدی برای دهک‌های اول تا سوم ۴۰۰ هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده است. وجوه در روزهای ۲۵ و ۳۰ مهر واریز می‌شوند.

این تغییر نحوه حمایت دولت، بحث‌هایی درباره عدالت بین دهک‌ها، شفافیت سیاست حمایتی، و پایداری مالی دولت برانگیخته است.