جاماندگان سهام عدالت بخوانند؛ ثبت‌نام جدید با اولویت دهک‌های کم‌درآمد آغاز می‌شود
این طرح نماد عزم جدی نظام تصمیم‌گیری کشور برای تحقق عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است که در صورت اجرای به موقع، می‌تواند سکوی پرتابی برای تحولات مثبت اقتصادی در سال‌های آتی باشد.
مولف
: محسن کریمی
مجلس شورای اسلامی با اولویت‌دهی به جاماندگان سهام عدالت، گام بلندی در راستای تحقق عدالت اقتصادی برداشت. بر اساس این طرح جدید، ثبت‌نام از جاماندگان با تأکید بر دهک‌های کم‌درآمد و تحت پوشش نهادهای حمایتی آغاز خواهد شد.
در اقدامی جهت تحقق عدالت اقتصادی و کاهش نابرابری‌های اجتماعی، مجلس شورای اسلامی طرح تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت را در دستور کار قرار داده است. این طرح با هدف ایجاد فرصت‌های برابر اقتصادی برای اقشار کم‌درآمد و تحکیم عدالت اجتماعی طراحی شده است.
گروه‌های مشمول طرح جدید سهام عدالت:
جاماندگان سهام عدالت شامل شهروندانی می‌شوند که در دوره‌های پیشین به دلایلی همچون عدم آگاهی، مشکلات فنی یا محرومیت از شرایط لازم، از دریافت سهام خود بازمانده‌اند. این افراد با اولویت‌بندی زیر مورد توجه قرار می‌گیرند:
– دهک‌های یک تا چهار درآمدی
– یارانه‌بگیران فاقد سهام عدالت
– افراد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی
پس از تصویب نهایی طرح در مجلس، فرآیند ثبت‌نام و احراز هویت از طریق سامانه رسمی سهام عدالت انجام خواهد پذیرفت. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف به راستی‌آزمایی دقیق اطلاعات درآمدی متقاضیان است تا واگذاری سهام به صورت هدفمند انجام شود.
اجرای همزمان طرح سهام عدالت و کالابرگ الکترونیکی، به عنوان دو سیاست مکمل، می‌تواند اثرات مثبت زیر را به همراه داشته باشد:
– افزایش قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد
– بهبود شاخص‌های رفاه اجتماعی
– تقویت عدالت توزیعی
– کاهش شکاف درآمدی
پاسخ به پرسش‌های متداول:
زمان ثبت‌نام: متعاقب اعلام رسمی از سوی وزارت اقتصاد و سازمان خصوصی‌سازی
روش ثبت‌نام: از طریق سامانه سازمان خصوصی‌سازی با وارد کردن اطلاعات هویتی
ارزش سهام: وابسته به تعداد سهام و شرایط بازار بورس (در حال حاضر حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان)
فروش سهام: منحصراً برای دارندگانی که روش “آزادسازی مستقیم” را انتخاب کرده‌اند
این طرح نماد عزم جدی نظام تصمیم‌گیری کشور برای تحقق عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است که در صورت اجرای به موقع، می‌تواند سکوی پرتابی برای تحولات مثبت اقتصادی در سال‌های آتی باشد.
مطابق گفته‌های سید علی مدنی‌زاده، معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی، این طرح در مسیر نهایی شدن در شورای عالی بورس قرار دارد و پس از تصویب، برای تصمیم نهایی به دولت ارسال خواهد شد. هدف اصلی، شفاف‌سازی وضعیت فعلی دارندگان سهام اعم از روش مدیریت مستقیم یا غیرمستقیم و گشودن مسیر قانونی به منظور مشمول کردن کسانی که تاکنون از دریافت سهام عدالت محروم مانده‌اند عنوان شده است.
وی عدد «۳ تا ۶ میلیون نفر» را به‌عنوان برآورد افرادی ذکر کرد که در سنوات پیش موفق به دریافت سهام عدالت نشده‌اند. این دسته که از آن‌ها با عنوان جاماندگان یاد می‌شود عمدتاً شامل اقشار کم‌درآمد، تحت پوشش سازمان‌های حمایتی و یا کسانی است که در مراحل اولیه طرح (سال‌های آغازین) امکان ثبت‌نام یا بهره‌مندی نیافتند.
مدنی‌زاده در تشریح محورهای طرح، به سه بخش بنیادی اشاره کرد: نخست، بازنگری در روش‌های مدیریت سهام عدالت – چه روش مستقیم و چه روش غیرمستقیم؛ دوم، اصلاح ساختار شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت؛ و سوم، تسهیل قابلیت سوددهی پایدار برای دارندگان این سهام. به‌عبارت دیگر، دولت می‌خواهد هم عملکرد بنگاه‌های زیرمجموعه سهام عدالت را ارتقا دهد و هم شرایطی فراهم آورد که مالکیت عمومی این دارایی بیش از پیش به ثمر برسد.
از نگاه تحلیلگران، این رویکرد می‌تواند به دو نتیجه مهم منتهی شود: اول، افزایش اعتماد عمومی به بورس و بازار سرمایه؛ و دوم، افزایش مشارکت اقشار بیشتری از مردم در سرمایه‌گذاری و بهره‌گیری از منافع اقتصادی بلندمدت.
با این‌حال، مسیر اجرای طرح با چند چالش جدی همراه است. نخست آنکه واگذاری سهام به جاماندگان نیازمند تأمین منابع سهام است؛ به‌ویژه آنکه شرکت‌های دولتی یا سرمایه‌گذاری‌های بزرگ باید پیشاپیش برای واگذاری آماده شوند. برخی گزارش‌ها حاکی است که فرآیند ثبت‌نام یا اعطای سهام جدید در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ «تکلیفی» برای دولت تعیین نکرده بود، و بازتاب این موضوع، تردیدها را درباره زمان اجرای طرح تقویت کرده است.
در کنار این، همچنان مسئله «ثبت‌نام جاماندگان» و شرح شروط و مدارک لازم، منبع سردرگمی است؛ سایت‌های خبری مختلف هرازگاهی زمان احتمالی ثبت‌نام را اعلام کرده‌اند، اما تا کنون اطلاعیه رسمی قطعی منتشر نشده است.
اگر طرح به صورت کامل اجرا شود، اثرگذاری آن فراتر از بازار سرمایه خواهد بود. اولین و مهم‌ترین نتیجه، افزایش دارایی خانوارهای کم‌درآمد است؛ بدین معنا که خانوارهایی که تاکنون از دریافت سهام عدالت بازمانده بودند، به دارایی انسانی و سرمایه‌ای قابل بهره‌گیری دست یابند. دوم، کاهش فاصله طبقاتی که به‌ویژه در شرایط تورمی کنونی، از نگرانی‌های جدی محسوب می‌شود. سوم، ارتقای حس مشارکت عمومی در مالکیت سرمایه‌های کشور که به خودی خود می‌تواند موجب ارتقای ثبات اقتصادی شود.
برای آن دسته از افراد که احساس می‌کنند ممکن است جزو جاماندگان باشند، پیشنهاد می‌شود چشم به اطلاعیه رسمی داشته باشند، از سامانه‌های معتبر مانند سامانه سجام جهت اصلاح اطلاعات بانکی و هویتی استفاده کنند، و هرگونه اطلاعیه رسمی را حتماً از منابع موثق پیگیری نمایند. به‌عنوان نمونه، پیش‌تر درباره کسانی که موفق به دریافت سود سهام عدالت نشده‌اند، مهلت اصلاح شماره حساب بانکی و شماره شبای معتبر تعیین شده بود.
