تعیین مبلغ پرداختی به ازای هر روز مرخصی ماهانه بیمه تامین اجتماعی | خبر مهم برای کسانیکه بیمه تامین اجتماعی اند

پرسش و پاسخ به این شرح است:

*در کارگاهی به عنوان نگهبان شب مشغول به کار هستم و حقوق اداره کاری دریافت می کنم، اگر جمعه سرکار برم چقدر اضافه باید دریافت کنم؟

برای کار در ایام جمعه علاوه بر مزد عادی فوق العاده جمعه کاری تعلق می گیرد. فوق العاده جمعه کاری طبق ماده ۶۲ قانون کار معادل ۴۰ درصد مزد است.

 *اگر مرخصی ماهانه را استفاده نکنم به ازای هر روز چه مبلغی باید پرداخت شود؟

مانده مرخصی کارگران در اتمام قرارداد کار محاسبه و بازخرید می شود. مبلغ هر روز مانده مرخصی معادل یک روز حق السعی خواهد بود.

حق شب کاری چگونه محاسبه می شود؟

براساس ماده ۵۸ قانون کار به کارگران غیر‌نوبت کار ۳۵ درصد فوق‌العاده شب‌کاری تعلق می‌گیرد. ساعات شب کاری در طول شب از ساعت ۱۰ شب تا ۶ صبح به مدت ۸ ساعت است.

طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران (بندهای مرتبط)، هر کارگر مشمول قانون کار استحقاق مرخصی سالانه دارد. برای مشاغل عادی، این میزان معادل ۲٫۵ روز در هر ماه یا تقریباً ۲۶ روز در سال است. 

یکی از مهم‌ترین مقررات، ماده ۶۶ قانون کار است که مقرر می‌دارد: کارگر نمی‌تواند بیش از ۹ روز از مرخصی استحقاقی ‌سالانه خود را به سال بعد منتقل کند و باقی (روزهای بیشتر از این) در صورت استفاده نشده، باید معادل مالی آن پرداخت شود. 

همچنین، محاسبه «مبالغ مربوط به مرخصی استفاده نشده» زمانی مطرح می‌شود که کارگر بخواهد یا نتواند از مرخصی استفاده کند، یا در موقعیت‌هایی مثل بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت یا تعطیلی کارگاه باشد، این حق برای وی یا ورثه‌اش محفوظ است. 

شرایط دریافت مبلغِ مرخصی استفاده نشده

برای آنکه کارگر بتواند بابت مرخصی‌هایی که در سال از آن استفاده نکرده، مبلغی دریافت کند، چند شرط اصلی وجود دارد:

مرخصی موردنظر باید از نوع «استحقاقی با حقوق» باشد (نه مرخصی بدون حقوق یا مرخصی ویژه که شرایط متفاوت دارد). 

کارگر باید مشمول قانون کار باشد و در کارگاه با قرارداد معتبر مشغول به کار باشد.

بخشی از مرخصی استفاده نشده، امکان انتقال دارد (۹ روز برای بخش خصوصی)؛ بنابراین فقط مازاد آن معمولاً به پرداخت منجر می‌شود. 

موقعیت پایان قرارداد، بازنشستگی، از کار افتادگی یا تعطیلی کارگاه می‌تواند موجب شود که کارگر یا ورثه وی بتوانند‌تر تسویه مرخصی باقی‌مانده را درخواست کنند. 

نحوه محاسبه مبلغ روزانه برای هر روز استفاده نشده

اگر کارگر بخواهد برای روزهای مرخصی استفاده‌نشده مبلغ بگیرد، باید بدانیم که چگونه «روزانه» محاسبه می‌شود. روند معمول به این صورت است:

ابتدا باید حقوق پایه، حق مسکن، بن و سایر مزایای دائمی شاغل در کارگاه را بشناسیم؛ زیرا محاسبه مرخصی استفاده نشده معمولاً بر مبنای مزد یا حقوق روزانه فرد است. 

سپس حقوق ماهانه را بر تعداد روزهای ماه (معمولاً ۳۰) تقسیم می‌کنند تا «حقوق روزانه» به دست آید. مثال: اگر حقوق ماهانه ۳۰ میلیون تومان باشد، حقوق روزانه تقریباً ۳۰ میلیون ÷ ۳۰ = ۱ میلیون تومان خواهد بود.

سپس تعداد روزهای مرخصی استفاده نشده (مثلاً مازاد روزهایی که ذخیره نشده‌اند) را در همان حقوق روزانه ضرب می‌کنند تا مبلغ پرداختی مشخص شود.

فرمول ساده می‌تواند چنین باشد:

مبلغ پرداختی = تعداد روزهای استفاده نشده * (حقوق ماهانه ÷ ۳۰)

به طور مثال، اگر کارگر ۱۰ روز مرخصی استفاده نشده داشته باشد و حقوق ماهانه‌اش ۳۰ میلیون تومان، مبلغ پرداختی تقریباً ۱۰ * ۱ میلیون = ۱۰ میلیون تومان خواهد بود.

در منابع آمده است که با ایجاد رای وحدت رویه، نحوه محاسبه به سمت این شده که «حقوق پایه + سایر مزایا» لحاظ شوند و نه صرفاً حقوق پایه. 

حتی اگر از مرخصی استفاده نشده دارید، فقط همان تعداد روزی که امکان انتقال ندارد (یعنی مازاد بر ۹ روز برای بخش خصوصی) مشمول پرداخت می‌شود. یعنی اگر ۱۵ روز مرخصی استفاده نشده باشد، ممکن است فقط ۶ روز آن استحقاق پرداخت داشته باشد. 

اگر قرارداد کار تمام شود (به هر دلیل) یا کارگاه تعطیل شود، کارگر می‌تواند کل مرخصی استفاده نشده را (تا سقفی که قانون انتقال مجاز کرده است) درخواست کند. 

موضوع مالیات و بیمه: گفته شده است که «حقوق ایام مرخصی استفاده نشده» تا حدودی مشمول معافیت از مالیات حقوق هستند. 

محاسبه واقعی می‌تواند با پیچیدگی همراه باشد؛ زیرا مزایایی مانند حق مسکن، بن، اضافه‌کاری ثابت یا متغیر، نوبت کاری و … ممکن است در محاسبه مؤثر باشند.

اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم: چنانچه کارگر مشمول قانون کار باشد و روزهای مرخصی سالانه‌اش را استفاده نکرده باشد، بخشی از آن روزها (مازاد بر آنچه قانون اجازه انتقال داده) را می‌تواند به صورت پول نقد دریافت کند. مقدار پرداخت برای هر روز تقریباً معادل «حقوق روزانه» وی خواهد بود که از حقوق ماهانه تقسیم بر ۳۰ به دست می‌آید.

به یاد داشته باشید که این محاسبه برای «مرخصی استفاده نشده استحقاقی» است و شرایط خاص (مثل مرخصی بدون حقوق، مرخصی استعلاجی، یا قراردادهای خاص) ممکن است قوانین متفاوتی داشته باشند.