اگر جزو این افراد هستید شما در معرض فقر آهن هستند | بدون نیاز به دکتر مشکل فقط آهنتو حل کن

مهم‌ترین عارضه کمبود آهن، کم‌خونی ناشی از فقر آهن است که این مشکل زمانی رخ می‌دهد که بدن، آهن ذخیره موجود در خون، کبد، طحال و مغز استخوان را شروع به مصرف کند. با ادامه کمبود آهن در رژیم غذایی، گلبول‌های قرمز خون کوچک‌تر شده و میزان هموگلوبین آن‌ها نیز کاهش می‌یابد.

به دنبال کم خونی فقر آهن، اکسیژنی که از ریه به بافت‌ها منتقل می‌شود نیز کاهش می‌یابد؛ این کمبود اکسیژن باعث کاهش انرژی و احساس خستگی مداوم، اشکال در تنظیم دمای بدن، عدم توانایی در انجام کار‌های روزانه و فعالیت ورزشی و کاهش حافظه و تمرکز می‌شود.

چه گروه‌هایی در معرض خطر کمبود آهن هستند؟

بانوان باردار، نوزادان تغذیه شده با شیرخشک، کودکان خردسال، زنان با میزان خون‌ریزی زیاد ماهیانه، افرادی که بیماری‌های مزمن دستگاه گوارش دارند، افرادی که سابقه ابتلا به سرطان یا جراحی در دستگاه گوارش را دارند، افرادی که از انواع رژیم‌های گیاهخواری پیروی می‌کنند و افرادی که بیش از هر هشت هفته یک بار خون اهدا کرده باشند، نسبت به دیگران بیشتر در خطر کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از آن قرار دارند.

منظور از کم خونی فقر آهن چیست؟

کم خونی ناشی از فقر آهن نوعی کم خونی است که زمانی رخ می دهد که بدن دچار کمبود آهن باشد و شایع ترین نوع کم خونی است.

نقش آهن (Fe) در بدن چیست؟

آهن (Fe) نقش زیادی در سلامت انسان دارد و افراد زیادی در معرض فقر آهن قرار می‌گیرند. بدن افراد بالغ سه تا پنج گرم آهن دارد که 40-30 درصد آن به‌صورت ذخیره و بیشتر آن به‌صورت هموگلوبین است.

آهن به دو فرم فریتین (در خون و سلول‌ها) و هموسیدرین (در کبد) در بدن ذخیره می‌شود. در مغز استخوان و طحال نیز آهن وجود دارد. بدن از آهن به‌طور صرفه جویانه استفاده کرده و آن را دوباره به گردش می‌اندازد.

وجود آهن برای فرآیندهای بسیار پیچیده ای که دائماً در سطح مولکولی بدن رخ می دهد و فرد را قادر به ادامه زندگی می کند ضروری است.

اکسیژن رسانی در سراسر بدن تنها یکی از این فرآیندهاست.

بدن انسان برای تولید سلول‌های خونی (گلبول قرمز) به آهن (Fe) نیاز دارد. جالب است بدانید که آهن، بخشی از هموگلوبین (رنگ‌دانه سلول‌های قرمز خون) است که به اکسیژن متصل می‌شود و انتقال اکسیژن را از ریه‌ها به تمام سلول‌های بدن آسان می‌کند.

آهن در تبدیل قند خون به انرژی هم نقش دارد. با توجه به همین نکته است که انرژی حاصل از متابولیسم برای ورزشکاران مهم است زیرا عملکرد مطلوب عضله‌ها را حین تمرین‌ها یا رقابت‌های ورزشی تضمین می‌کند.

تولید آنزیم‌هایی که در شکل‌گیری سلول‌های جدید، اسیدهای آمینه و انتقال‌دهنده‌های عصبی دارای نقش مهمی هستند نیز به وجود مولکول آهن بستگی دارد. این نکته خصوصاً برای افرادی که رقابت‌های ورزشی حرفه‌ای را دنبال می‌کنند یا به ورزش‌های سنگین علاقه‌مند هستند، مهم است.

سیستم ایمنی بدن برای عملکرد طبیعی خودش به مولکول آهن وابسته است. به‌علاوه، دریافت آهن به عملکرد شناختی طبیعی در کودکان کمک می‌کند.

علائم کم خونی فقر آهن چیست؟

افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن خفیف تا متوسط ​​ممکن است علائمی نداشته باشند.

کم خونی ناشی از فقر آهن شدید ممکن است باعث علائم رایج کم خونی مانند خستگی، تنگی نفس یا درد قفسه سینه شود.

علائم دیگر عبارتند از: سرگیجه یا سبکی سر، دست و پاهای سرد، پوست رنگ پریده

علت کم خونی فقر آهن چیست؟

بدن شما برای تولید گلبول های قرمز سالم به آهن نیاز دارد. شرایطی که خطر کم خونی ناشی از فقر آهن را افزایش می دهد شامل موارد زیر است:

وقتی خون از دست می دهید، آهن را از دست می دهید. از دست دادن خون می تواند به روش های مختلفی رخ دهد:

خونریزی مجاری ادراری

جراحات تروماتیک یا جراحی

قاعدگی های شدید یا خونریزی در هنگام زایمان

استفاده منظم از داروهایی مانند آسپرین یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDS) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن که می توانند باعث خونریزی گوارشی شوند.

خونریزی در دستگاه گوارش (دستگاه GI) ناشی از بیماری التهابی روده، زخم، سرطان روده بزرگ، یا سایر اختلالات گوارشی مانند بیماری سلیاک است.

مشکلات جذب آهن :

برخی شرایط یا داروها می توانند توانایی بدن در جذب آهن را کاهش دهند و منجر به کم خونی فقر آهن شوند. این شرایط عبارتند از:

برخی از شرایط ژنتیکی نادر که از جذب آهن در روده جلوگیری می کند یا توقف خونریزی را دشوارتر می کند.

ورزش‌های استقامتی، که می‌تواند باعث از دست دادن آهن در ورزشکاران از طریق دستگاه گوارش و از طریق تجزیه گلبول‌های قرمز شود.

شرایط روده ای و گوارشی، مانند بیماری سلیاک، کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و عفونت هلیکوباکتر پیلوری

جراحی روی معده و روده، از جمله جراحی کاهش وزن

بیماری کلیوی: افرادی که به بیماری کلیوی مبتلا هستند به اندازه کافی ماده ای به نام اریتروپویتین نمی سازند. بدن برای تولید گلبول های قرمز به اریتروپویتین نیاز دارد. در صورت ابتلا به بیماری کلیوی، پزشک ممکن است اریتروپویتین را تجویز کند.

شرایط طولانی مدتی که منجر به التهاب می شود: این شرایط شامل نارسایی احتقانی قلب یا چاقی است که می تواند تنظیم و استفاده از آهن را برای بدن دشوار کند.

گاهی اوقات در صورت عدم دریافت آهن کافی در رژیم غذایی، کودکان خردسال ممکن است دچار کم خونی ناشی از فقر آهن شوند. این معمولا بین 9 ماهگی تا 1 سالگی اتفاق می افتد، زیرا کودک در حال گذار به خوردن غذاهای کامل است.

چگونه از کم خونی ناشی از فقر آهن پیشگیری کنیم؟

اگر بتوانید علل از دست دادن خون یا مشکلات جذب آهن که می تواند منجر به بیماری شود را درمان کنید، کم خونی ناشی از فقر آهن قابل پیشگیری است.

همچنین همیشه ایده خوبی است که با حفظ یک رژیم غذایی سالم که شامل منابع خوب آهن و ویتامین C باشد، به بدن کمک کنید سطح آهن را در جایی که نیاز دارد حفظ کند.

به طور کلی، رژیمی که شامل لوبیا، میوه های خشک، تخم مرغ، گوشت قرمز بدون چربی، ماهی قزل آلا، نان ها و غلات غنی شده با آهن، نخود فرنگی، سبزیجات با برگ سبز تیره باشد، سطح آهن مورد نیاز بدن را تامین می کند.

غذاهای غنی از ویتامین C مانند پرتقال، توت فرنگی و گوجه فرنگی به جذب آهن در بدن کمک می کنند.

اطمینان حاصل کنید که کودکان به اندازه کافی غذاهای جامد و غنی از آهن مصرف می کنند.

لیست غذاهای سرشار از آهن

بدن دو تا سه برابر بیشتر از منابع حیوانی آهن جذب می کند. برخی از بهترین منابع حیوانی آهن عبارتند از:

گوشت گاو؛

صدف خوراکی؛

گوشت مرغ؛

بوقلمون.

اگرچه آهن موجود در گیاهان کمتر جذب می‌شود، می‌توانید در کنار غذاهای حاوی ویتامین C مصرف کنید تا آهن بیشتری جذب شود. برخی از بهترین منابع گیاهی آهن عبارتند از:

لوبیا و عدس؛

توفو؛

سیب‌زمینی پخته؛

بادام هندی؛

سبزیجات برگ سبز تیره مانند اسفناج؛

غلات صبحانه غنی شده؛

نان‌‌های سبوس‌دار و غنی شده.

چطور کمبود آهن را جبران کنیم؟

خوشبختانه، غذاهای بسیاری به شما کمک می‌کنند تا میزان آهن مورد نیازتان را تامین کنید و در بالا به آنها اشاره کردیم. در ادامه توضیحات بیشتری درباره غذاهای حاوی آهن وجود دارد که پیشنهاد می‌کنیم بخوانید.

1. جانوران دریایی سخت پوست

جانوران دریایی سخت پوست، غذایی خوشمره و مغذی هستند. تمامی انواع آن‌ها سرشار از آهن هستند، اما صدف خوراکی، صدف دو کفه‌ای و صدف دو کفه‌ای ماسل، منابع بسیار خوبی از آهن هستند. برای مثال، یک وعده‎ی 3.5 اونسی (100 گرم) صدف خوراکی می‌تواند تا 3 میلی گرم آهن داشته باشد که این مقدار، 17% از میزان توصیه‌ی مصرف آن است.

هرچند، میزان آهن موجود در صدف خوراکی بسیار متغیر است و ممکن است برخی ازانواع آن دارای مقدار کمتری باشند. آهن موجود در این صدف‌ها، آهن هموگلوبینی است که نسبت به آهن غیر هموگلوبینی یا گیاهی موجود در گیاهان، راحت‌تر جذب بدن می‌شود.

یک وعده‌ی 3.5 اونسی از صدف خوراکی شامل 26 گرم پروتئین، 24% میزان توصیه شده برای ویتامین C و 4125% میزان توصیه شده برای ویتامین B12 است. در حقیقت، تمامی انواع صدف‌ها، بسیار مغذی بوده و مشخص شده است که سطح کلسترول خوب HDL در خون را افزایش می‌دهند.

گرچه نگرانی‌های به جایی درباره‌ی جیوه و سموم موجود در انواع خاصی از ماهی‌ها و صدف‌ها وجود دارد، اما مزایای مصرف غذاهای دریایی بیشتر از ریسک‌های آن است.

خلاصه

یک وعده‌ی 3.5 اونسی (100 گرم) از صدف خوراکی دارای 17% میزان توصیه‌ی مصرف روزانه‌ی آهن است. هم‌چنین صدف خوراکی سرشار از مواد مغذی دیگر بوده و می‌تواند سطح کلسترول خوب HDL در خون را افزایش ‌دهد.