بیمه شدگان تامین اجتماعی حتما بخوانند | همه چیز درباره تغیر و تحولات سن بازنشستگی و حقوق بازنشستگی
دربارۀ موعد بازنشستگی، برای خانم‌ها ۴۵ سال سن و برای آقایان ۵۰ سال سن لازم است. فقط در موردی شرط سنی وجود ندارد که بیمه‌شده دارای حداقل ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه باشد که دراین‌صورت، مستمری وی براساس ۳۵ سال سابقه محاسبه و پرداخت می‌شود. اگر می‌خواهید اطلاعاتی دربارۀ سن بازنشستگی بدانید، این نوشتار را بخوانید.
مولف
: محسن کریمی
دربارۀ موعد بازنشستگی، برای خانم‌ها ۴۵ سال سن و برای آقایان ۵۰ سال سن لازم است. فقط در موردی شرط سنی وجود ندارد که بیمه‌شده دارای حداقل ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه باشد که دراین‌صورت، مستمری وی براساس ۳۵ سال سابقه محاسبه و پرداخت می‌شود.
آیا در سال 1396 بازنشستگی پیش‌ازموعد وجود دارد یا خیر؟ در برخی از رسانه‌ها مطرح شده که دراین‌مورد، قانونی در مجلس تصویب شده که آقایان با ۲۵ سال سابقه می‌توانند بازنشسته شوند. آیا چنین چیزی صحت دارد یا خیر؟
در سال 1396 قانونی بابت بازنشستگی پیش‌ازموعد چه برای کارگران و چه برای کارمندان وجود ندارد. قانون بازنشستگی زودهنگام کارمندان نیز تا شهریور 1395 قابل اجرا بود که از آن تاریخ به بعد نیز مهلت اجرای آن به پایان رسید. این قانون در سال 1386 به تصویب رسید و در ابتدا به‌مدت سه‌سال اعتبار اجرایی داشت که پس از آن، دوبار نیز تمدید شد. اما در حال حاضر، این قانون قابل اجرا نیست. متأسفانه برخی از رسانه‌ها به اشتباه مجدداً این قانون را بازنشر داده‌اند و توجهی به سال تصویب و مهلت انقضای آن نکرده‌اند.
آیا به‌تازگی قانونی تصویب شده که آقایان با بیست‌سال سابقه به بالا و ۶۰ سال سن، بازنشسته شده و حقوق بازنشستگی معادل ۳۰ روز حقوق دریافت کنند؟
خیر، چنین قانونی وجود ندارد، مگر این‌که شخصی به‌طور متوالی در کارهای سخت و زیان‌آور مشغول‌به‌کار باشد که در آن صورت با ۲۰ سال سابقه و ده‌سال سابقۀ ارفاقی با ۳۰ روز حقوق می‌تواند بازنشسته شود. دراین‌مورد نیز شرط سنی وجود ندارد. یک شخص ۶۰ سالۀ آقا یا ۵۵ سالۀ خانم می‌تواند با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شود، ولی مستمری وی با توجه به سنوات پرداخت حق بیمه که از ۲۰ سال کم‌تر نخواهد بود، محاسبه و پرداخت می‌شود. اگر ۲۰ سال سابقه داشته باشد، با ۲۰ روز حقوق و اگر ۲۵ سال سابقه داشته باشد، با ۲۵ روز حقوق بازنشسته می‌شود. در این نوع از بازنشستگی، چنان‌چه مستمری استحقاقی از حداقل حقوق سال برقراری کم‌تر باشد، طبق مادۀ ۱۱۱ قانون تأمین اجتماعی تا حداقل حقوق ارتقا خواهد یافت.
اگر کسی 32 سال کار کند و حق بیمه آن مدت نیز به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت شده باشد، برای بازنشستگی نیاز به شرایط سنی خاصی دارد یا خیر؟ نحوۀ محاسبه مستمری آن چگونه است؟
بله، برای این افراد نیز شرط سنی لحاظ می‌شود؛ برای خانم‌ها ۴۵ سال سن و برای آقایان ۵۰ سال سن لازم است. فقط در موردی شرط سنی وجود ندارد که بیمه‌شده دارای حداقل ۳۵ سال سابقه پرداخت حق بیمه باشد که دراین‌صورت، مستمری وی براساس ۳۵ سال سابقه محاسبه و پرداخت می‌شود. لازم به توضیح است که حداکثر سابقۀ قابل محاسبه در مستمری بازنشستگی در قانون تأمین اجتماعی، ۳۵ سال است و بیش از آن قابل محاسبه نخواهد بود. براین‌اساس، فرمول محاسبۀ مستمری برای چنین بیمه‌شدگانی عبارت است از: میانگین یا متوسط پرداخت حق بیمه در دوسال پایانی اشتغال، ضربدر سنوات پرداخت حق بیمه که از ۳۵ سال بیشتر نباشد، تقسیم بر ۳۰. همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، صورت این کسر، نباید از ۳۵ بیشتر باشد.
برادر من ده‌سال سابقۀ بیمۀ عادی و ۱۲ سال سابقۀ بیمۀ سخت و زیان‌آور دارد و ۴۳ ساله است. چندسال دیگر باید سابقۀ بیمه در مشاغل سخت و زیان‌آور داشته باشد تا بتواند بازنشسته شود؟ آیا امکان دارد ده‌سال بیمۀ عادی را با پرداخت مبلغی به بیمه به سابقۀ سخت و زیان‌آور تبدیل کند یا خیر؟
استفاده از معافیت شرط سنی برای مشاغل سخت و زیان‌آور، منوط به آن است که بیمه‌شده حداقل ۲۰ سال سابقۀ متوالی یا ۲۵ سال سابقۀ متناوب پرداخت حق بیمه را در مشاغل سخت و زیان‌آور داشته باشد. در چنین شرایطی، بیمه‌شده با توجه به سوابق ارفاقی که حداکثر آن ده‌سال است، بدون شرط سنی می‌تواند بازنشسته شود. در سایر موارد که فقط بخشی از سوابق بیمه‌شده در مشاغل سخت و زیان‌آور است، شرط سنی رعایت می‌شود. دراین‌حالت مجموع سوابق عادی، سخت و زیان‌آور و ارفاقات مربوط به سوابق اشتغال در مشاغل سخت و زیان‌آور (به‌ازای هرسال، شش‌ماه) باید به ۳۰ سال برسد و سن آقایان نیز به ۵۰ و سن خانم‌ها نیز به ۴۵ سال رسیده باشد. بنابراین در مورد اخیر، شرط سنی لحاظ می‌شود. در مورد سؤال خاص شما با توجه به این‌که ده‌سال سابقۀ عادی و ۱۲ سال سابقۀ سخت و زیان‌آور (که شش‌سال به سابقه اضافه می‌کند) دارید، مجموع سابقه به ۲۸ سال می‌رسد که هنوز دوسال به سابقۀ موردنیاز باقی‌مانده است. ضمن این‌که چون امکان استفاده از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور بدون شرط سنی برای وی وجود ندارد؛ لذا شرط سنی برای بازنشستگی برای وی حداقل پنجاه‌سال است. براین‌اساس، امکان بازنشستگی با ۴۳ سال سن مقدور نیست. چنان‌چه بیمه‌شدۀ مذکور بخواهد از قانون مزبور استفاده کند، با توجه به وجود سوابق عادی (وجود بیش از یک‌سال سابقۀ عادی) باید ۲۵ سال سابقه در مشاغل سخت داشته باشد تا بتواند بدون شرط سنی بازنشسته شود. در مورد سؤال آخر نیز امکان تبدیل سوابق عادی به سوابق سخت و زیان‌آور وجود ندارد.
خانمی ۵۳ ساله هستم، قصد برنامه‌ریزی برای بازنشستگی تا حداکثر دوسال آینده دارم. فعلاً ۲۱ سال و ۶ ماه سابقۀ پرداخت بیمه دارم. آیا امکان دارد تا دوسال دیگر بازنشسته شوم؟ بهترین و نزدیک‌ترین راه برای بازنشستگی‌ام چیست؟ لطفاً راهنمایی‌ام کنید.
شرایط بازنشستگی زنان، طبق قانون تأمین اجتماعی عبارت است از:
1. داشتن حداقل ۴۵ سال سن و حداقل۳۰ سال سابقه با ۳۰ روز حقوق.
2. داشتن حداقل ۵۵ سال سن و حداقل ۲۰ سال سابقه، که مستمری این‌گونه از بیمه‌شدگان متناسب با سنوات پرداخت حق بیمه محاسبه می شود و مستمری پرداختی از حداقل حقوق کم‌تر نخواهد بود.
3. داشتن ۲۰ سال سابقۀ متوالی یا ۲۵ سال سابقۀ متناوب در کارهای سخت و زیان‌آور (از قبیل مشاغل پرستاری) بدون شرط سنی با ۳۰ روز حقوق.
4. داشتن حداقل ۴۲ سال سن و ۲۰ سال سابقه برای مشمولان قانون کار، که مستمری این افراد متناسب با سنوات پرداخت حق بیمۀ محاسبه و پرداخت می‌شود و از حداقل حقوق کم‌تر نخواهد بود.
5. داشتن حداقل ۵۵ سال سن با حداقل۱۰ سال سابقه، که مستمری این افراد، مطابق با سنوات پرداخت حق بیمه محاسبه می‌شود و درصورتی‌که از حداقل حقوق کم‌تر باشد افزایش نخواهد یافت.
در مورد خاص شما، با توجه به این‌که بالای ۲۰ سال سابقه و بیش از ۴۲ سال سن دارید، درصورتی‌که در کارگاه‌های مشمول قانون کار اشتغال داشته باشید، امکان بازنشستگی برای شما در حال حاضر نیز وجود دارد. ولی مستمری شما، براساس سابقۀ شما محاسبه می‌شود که معمولاً در چنین شرایطی (۲۰ سال سابقه) مستمری زیاد نبوده و در همان حداقل حقوق شورای عالی کار تعیین خواهد شد. با وجود این در صورت افزایش سابقۀ پرداخت حق بیمه، مستمری بیش‌تری برای‌تان برقرار خواهد شد. درصورتی‌که مشمول قانون کار نیستید، ولی تحت‌پوشش تأمین اجتماعی هستید، هنوز تا 55 سالگی شرایط بازنشستگی را ندارید.
