اشتغال مجدد بازنشستگان بدون قطع مستمری | اصلاح قانون اشتغال بازنشستگان تامین اجتماعی + جزییات

بر اساس قوانین موجود، بازنشستگان تأمین اجتماعی در صورت اشتغال مجدد، مشمول قطع مستمری ماهانه می‌شوند؛ امری که به گفته آنان، در شرایط اقتصادی کنونی، ادامه زندگی را برای بسیاری از خانواده‌ها دشوار کرده است. در حالی‌که بازنشستگان سایر دستگاه‌های دولتی، مانند کارکنان کشوری یا لشکری، می‌توانند پس از بازنشستگی بدون قطع حقوق، در بخش‌های خصوصی یا حتی دولتی فعالیت کنند، بازنشستگان تأمین اجتماعی از این حق محروم هستند.

جزئیات درخواست بازنشستگان

در متن نامه خطاب به رئیس سازمان تأمین اجتماعی و نمایندگان مجلس آمده است:

«متأسفانه بازنشستگان تأمین اجتماعی پس از بازنشستگی اجازه اشتغال مجدد ندارند و در صورت اشتغال، مستمری آن‌ها توسط سازمان قطع می‌شود، در حالی‌که بازنشستگان سایر نهادها بدون مشکل می‌توانند برای رفع نیازهای زندگی خود مشغول به کار شوند. با توجه به تورم افسارگسیخته و فشار اقتصادی، از مجلس شورای اسلامی درخواست داریم طرحی تصویب شود که اشتغال مجدد بازنشستگان تأمین اجتماعی بدون قطع مستمری امکان‌پذیر گردد تا بخشی از مشکلات این قشر آسیب‌پذیر کاهش یابد.»

بازنشستگان در این نامه تأکید کرده‌اند که با وجود سال‌ها سابقه کار، پرداخت حق بیمه و خدمت به کشور، امروز با دریافتی‌های پایین و تورم فزاینده، در تأمین هزینه‌های اولیه زندگی از جمله مسکن، درمان و خوراک دچار مشکل شده‌اند.

در سال‌های گذشته نیز بارها درخواست‌هایی مشابه از سوی تشکل‌های بازنشستگی، اتحادیه‌ها و گروه‌های صنفی مطرح شده بود، اما تاکنون تغییری در قوانین مربوط به اشتغال مجدد بازنشستگان تأمین اجتماعی ایجاد نشده است. قانون فعلی تصریح می‌کند که «در صورت اشتغال فرد بازنشسته تحت پوشش تأمین اجتماعی، پرداخت مستمری او تا پایان فعالیت متوقف می‌شود».

این در حالی است که بسیاری از بازنشستگان به دلیل افزایش هزینه‌های زندگی و پایین بودن مستمری‌ها، ناچار به اشتغال مجدد در بخش‌های مختلف هستند، اما از بیم قطع حقوق خود، اغلب به صورت غیررسمی و بدون بیمه فعالیت می‌کنند. به گفته فعالان صنفی، این وضعیت علاوه بر محروم کردن بازنشستگان از مزایای بیمه‌ای جدید، باعث رشد اشتغال غیررسمی در بازار کار شده است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۴ به هیچ عنوان متناسب با تورم نیست. طبق آمارهای رسمی، میانگین مستمری بازنشستگان در حال حاضر حدود ۸ تا ۱۲ میلیون تومان در ماه است، در حالی که هزینه‌های ماهانه خانوار شهری به طور متوسط بیش از ۲۵ میلیون تومان برآورد می‌شود.

این شکاف عمیق میان درآمد و هزینه، بسیاری از بازنشستگان را ناچار کرده است برای تأمین معاش خانواده، در مشاغل خدماتی، فروشگاهی یا رانندگی مشغول شوند. با این حال، قانون فعلی مانع اصلی بر سر راه آنان است.

یکی از محورهای اصلی اعتراض بازنشستگان، تبعیض میان صندوق‌های بازنشستگی مختلف است. بازنشستگان کشوری و لشکری مطابق آیین‌نامه‌های موجود می‌توانند بدون نگرانی از قطع حقوق، در بخش‌های خصوصی یا پیمانکاری فعالیت کنند، اما این حق برای بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی وجود ندارد.

کارشناسان حقوقی معتقدند این تفاوت، نوعی بی‌عدالتی ساختاری در قوانین بازنشستگی کشور است. بر اساس اصل ۲۹ قانون اساسی، تأمین اجتماعی حقی همگانی است و باید برای همه شهروندان شرایطی برابر فراهم کند.

از سوی دیگر، مسئولان سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرده‌اند که اجرای چنین طرحی نیازمند اصلاح قانون تأمین اجتماعی و تعیین سازوکار بیمه‌ای جدید است. طبق قانون فعلی، بازنشسته‌ای که دوباره مشغول به کار می‌شود، از نظر بیمه‌ای شاغل محسوب می‌شود و نمی‌تواند همزمان مستمری دریافت کند.

اما کارشناسان می‌گویند می‌توان با ایجاد اصلاحاتی در قانون، شرایطی فراهم کرد که بازنشستگان با حفظ مستمری، بخشی از بیمه جدید خود را برای صندوق دیگری یا حساب جداگانه پرداخت کنند تا هم از خدمات بیمه‌ای جدید بهره‌مند شوند و هم مستمری‌شان قطع نشود.

پیشنهاد کارشناسان برای اصلاح قانون

پیشنهادهای مختلفی از سوی کارشناسان برای حل این مشکل مطرح شده است؛ از جمله:

ایجاد سازوکار اشتغال پاره‌وقت برای بازنشستگان با حفظ بخشی از مستمری.

پرداخت حق بیمه جدید به حسابی مجزا برای افزایش مستمری در آینده.

تعریف سقف درآمد مجاز از اشتغال مجدد که در صورت تجاوز از آن، مستمری کاهش یابد ولی قطع نشود.

گسترش طرح‌های «اشتغال بازنشستگان متخصص» در بخش‌های مشاوره‌ای و آموزشی.

در مجموع، درخواست بازنشستگان تأمین اجتماعی برای صدور مجوز اشتغال مجدد بدون قطع مستمری به یکی از مهم‌ترین مطالبات صنفی سال‌های اخیر تبدیل شده است. با توجه به شرایط اقتصادی و شکاف درآمد و هزینه خانوارها، این مطالبه از جنبه انسانی و اجتماعی اهمیت ویژه‌ای دارد.

در صورت همراهی مجلس و سازمان تأمین اجتماعی با این طرح، می‌توان گامی مؤثر در جهت عدالت میان بازنشستگان صندوق‌های مختلف و بهبود وضعیت معیشتی حدود چهار میلیون بازنشسته تأمین اجتماعی برداشت.

اکنون باید دید آیا دولت و مجلس با درک واقعیت‌های اقتصادی موجود، این خواسته بحق بازنشستگان را به تصویب خواهند رساند یا همچنان قانون فعلی، مانع اشتغال مجدد این قشر زحمت‌کش باقی خواهد ماند.

متن دقیق کارزار به شرح زیر است : 

درخواست مجوز اشتغال بازنشستگان تأمین اجتماعی بدون قطع مستمری بازنشستگی توسط سازمان تأمین اجتماعی

نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی

ریاست محترم سازمان تأمین اجتماعی

ضمن عرض سلام و احترام؛

به اطلاع می‌رساند متأسفانه بازنشستگان تأمین اجتماعی بعد از بازنشستگی اجازه اشتغال ندارند و در صورت اشتغال به کار، مستمری آن‌ها توسط سازمان قطع می‌شود، در حالی که بازنشستگان سایر دستگاه‌ها بدون مشکل می‌توانند بعد از بازنشستگی، برای رفع مایحتاج زندگی، بدون دغدغه از قطع مستمری، مجدداً مشغول به کار شوند. لذا خواهشمند است با توجه به مشکلات معیشتی و تورم افسارگسیخته که ما بازنشستگان تأمین اجتماعی را دچار مشکلات فراوان کرده و شرمنده زن و بچه و خانواده‌هایمان شده‌ایم و گذران زندگی با این دستمزدها و این گرانی‌ها عملاً امکان‌پذیر نمی‌باشد، نمایندگان محترم مجلس طرحی را در خصوص امکان اشتغال مجدد بازنشستگان تأمین اجتماعی بدون اینکه مستمری آن‌ها دچار تغییر یا مسدود شدن توسط سازمان تأمین اجتماعی شود، ارائه و تصویب و به سازمان تأمین اجتماعی ابلاغ فرمایند تا شاید گوشه‌ای از مشکلات معیشتی این قشر ضعیف مرتفع گردد.