اولتیماتوم دولت برای دارندگان شناسنامه های قدیمی | مهلت نهایی برای تعویض شناسنامه قدیمی
تعویض شناسنامه ۳۴ میلیون ایرانی اجباری شد.
مولف
: محسن کریمی
برای تعویض شناسنامه، متقاضیان کافی است به دفاتر پیشخوان دولت در محل سکونت خود مراجعه کنند.
براساس اعلام سازمان ثبت احوال کشور، حدود ۳۴ میلیون شناسنامه جلد قرمز در کشور وجود دارد که باید هرچه سریع‌تر به نسخه‌های جدید و الکترونیکی تعویض شوند. این اقدام با هدف افزایش امنیت و کاهش امکان سوءاستفاده و جعل شناسنامه‌های قدیمی انجام می‌شود.
برای تعویض شناسنامه، متقاضیان کافی است به دفاتر پیشخوان دولت در محل سکونت خود مراجعه کنند. خدمات تعویض شناسنامه و صدور کارت ملی در این دفاتر به صورت حضوری ارائه می‌شود و نیازی به مراجعه مستقیم به اداره ثبت احوال نیست.
نحوه تکمیل فرم تعویض شناسنامه
در دفاتر پیشخوان، فرم‌های مربوط به تعویض شناسنامه در اختیار مراجعه‌کنندگان قرار می‌گیرد و متقاضیان باید اطلاعات شخصی مانند شماره ملی، مشخصات خانوادگی و وضعیت تأهل را در فرم درج کنند.
مدارک لازم برای تعویض شناسنامه
مدارک مورد نیاز بسته به وضعیت تأهل افراد متفاوت است، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:
اصل شناسنامه قدیمی (جلد قرمز)
دو قطعه عکس ۴×۳ جدید و تمام‌رخ (ویژه افراد ۱۵ سال به بالا)
اصل سند ازدواج یا طلاق
مدارک هویتی عکس‌دار معتبر مانند کارت ملی، گواهینامه رانندگی، گذرنامه (در صورت نبود عکس در شناسنامه قدیمی)
شماره ملی پدر، مادر، همسر و فرزندان جهت تکمیل فرم
مدارک مرتبط با تغییر نام، نام خانوادگی یا سن در صورت وجود تغییرات
زمان و هزینه صدور شناسنامه جدید
صدور شناسنامه جدید معمولاً به صورت فوری یا حداکثر ظرف ۱۵ روز کاری انجام می‌شود. هزینه تعویض شناسنامه در سال جاری ۵۰ هزار تومان است و در صورت مفقودی شناسنامه جدید، هزینه صدور مجدد به ترتیب ۱۰۰ هزار تومان برای بار دوم، ۱۵۰ هزار تومان برای بار سوم و ۳۵۰ هزار تومان برای دفعات بعدی است.
هاشم کارگر، معاون وزیر کشور و رئیس سازمان ثبت احوال، اعلام کرد: «از این پس، خدمات‌دهی به شهروندان بر پایه تصویر مدارک شناسایی دیجیتال صورت خواهد گرفت. به‌عبارت دیگر، شناسنامه و کارت ملی دیجیتال، جایگزین نسخه‌های سنتی و کاغذی خواهد شد و اصالت این مدارک نیز به‌سادگی قابل راستی‌آزمایی است.»
وی افزود: «شناسنامه دیجیتال از فناوری‌های جعل‌ناپذیر برخوردار است و هرگونه تغییر در اطلاعات هویتی افراد، بلافاصله در سیستم ثبت شده و نسخه جدید شناسنامه دیجیتال برای فرد ارسال می‌شود. این روند ابتدا برای نوزادان آغاز شده و در ادامه برای عموم جامعه توسعه خواهد یافت.»
پایان مدارک فیزیکی؛ آغاز عصر خدمات بدون کاغذ
کارگر با تأکید بر این‌که دیجیتالی شدن هویت افراد، گامی مهم در حذف کاغذبازی اداری و تسهیل خدمات عمومی است، ادامه داد: «با استقرار سامانه هویت الکترونیکی، دیگر نیازی به همراه داشتن شناسنامه یا کارت ملی فیزیکی نخواهد بود. این امر نه تنها سرعت ارائه خدمات را بالا می‌برد، بلکه امکان خطای انسانی و جعل مدارک را به حداقل می‌رساند.»
رئیس سازمان ثبت احوال کشور خاطرنشان کرد که دستگاه‌های اجرایی و نهادهای خدمت‌رسان نیز باید خود را با این زیرساخت هماهنگ کنند. «تا پایان سال جاری، زیرساخت هویتی کشور به‌طور کامل به سامانه‌های دیجیتال منتقل می‌شود و کلیه نهادها باید با این تغییر همگام شوند.»
وی یکی از دستاوردهای مهم اجرای این طرح را صرفه‌جویی اقتصادی گسترده دانست و گفت: «اکنون در کشور، بیش از ۳۰ میلیون شناسنامه قدیمی وجود دارد که نوسازی آن‌ها به بیش از ۵ همت (هزار میلیارد تومان) بودجه نیاز دارد. با حرکت به سمت هویت دیجیتال، نه‌تنها این هزینه‌ها حذف می‌شود، بلکه نیاز به واردات کاغذ امنیتی، جوهر و سایر ملزومات پرهزینه نیز از بین می‌رود.»
کارگر همچنین اشاره کرد که فرایند صدور کارت ملی و شناسنامه دیجیتال نیز به‌مرور ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد شد و بخشی از نیروهای انسانی شاغل در ثبت احوال نیز به مأموریت‌های جدید، از جمله توسعه خدمات هوشمند، منتقل می‌شوند.
وی از الکترونیکی شدن فرایند تعیین نام نوزادان خبر داد و افزود: «از این پس، والدین می‌توانند انتخاب و ثبت نام نوزاد را به صورت آنلاین انجام دهند. این سیستم با فیلترهای هوشمند برای جلوگیری از نام‌های غیراستاندارد طراحی شده است.»
کارگر همچنین خبر داد که فرآیند انحصار وراثت نیز به صورت کاملاً الکترونیکی انجام می‌شود. به گفته وی، پس از صدور گواهی فوت، ظرف مدت حداکثر ۲۰ روز، گواهی انحصار وراثت به‌صورت خودکار برای ذی‌نفعان صادر و ارسال خواهد شد. این گواهی شامل اطلاعات هویتی فرد متوفی، اسامی وراث، وصیت‌نامه، احکام قضایی و اسناد مرتبط است و بدون نیاز به مراجعه حضوری قابل استفاده خواهد بود.
در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با رادیو گفت‌وگو، رئیس سازمان ثبت احوال کشور درباره مشکل برخی افراد که تاریخ تولد شناسنامه‌ای آن‌ها چند ماه زودتر از زمان واقعی ثبت شده پاسخ داد و گفت: «در این‌گونه موارد، افراد باید با مراجعه به دادگاه و ارائه مستندات، درخواست اصلاح تاریخ تولد خود را ثبت کنند. در صورت تأیید دادگاه، سازمان ثبت احوال تاریخ تولد را اصلاح خواهد کرد.»
دیجیتالی شدن خدمات ثبت احوال، از جمله شناسنامه الکترونیکی، تعیین نام آنلاین نوزادان، انحصار وراثت خودکار و حذف مدارک فیزیکی، گامی مهم در مسیر دولت هوشمند، کاهش بروکراسی، صرفه‌جویی اقتصادی و افزایش امنیت اطلاعات هویتی است. این تحول نه‌تنها موجب تسهیل خدمات برای شهروندان می‌شود، بلکه نهادهای دولتی را نیز به سوی شفافیت، دقت و بهره‌وری بیشتر هدایت می‌کند.
دولت در تلاش است تا با همراهی وزارت کشور و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط، زیرساخت ملی هویت دیجیتال را در سال ۱۴۰۴ به‌صورت کامل پیاده‌سازی کند تا ایران نیز در زمره کشورهایی قرار گیرد که خدمات عمومی خود را با استانداردهای جهانی دیجیتالی کرده‌اند.
