حذف رسمی یارانه نقدی این دهک ها | این افراد دیگر یارانه نمی گیرند

در مردادماه ۱۴۰۴، سه دهک بالای درآمدی جامعه از دریافت یارانه نقدی حذف خواهند شد. این تصمیم در راستای اجرای قانون بودجه و به‌منظور تقویت معیشت دهک‌های پایین اتخاذ شده و خانوارهای پردرآمد مشمول این تصمیم، از طریق سامانه‌ای که وزارت تعاون راه‌اندازی کرده، مطلع شده‌اند.

احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد سامانه‌ای برای به‌روزرسانی اطلاعات خانوار طراحی شده است. بر اساس داده‌های این سامانه، وضعیت افراد جزو سه دهک بالای درآمدی مشخص شده و به آنها اطلاع‌رسانی شده است. خانوارهایی که به حذف یارانه خود اعتراضی نداشته باشند، به‌صورت خودکار از فهرست یارانه‌بگیران کنار گذاشته خواهند شد.

این اقدام به‌منظور تأمین منابع مالی برای توزیع کالابرگ الکترونیکی و تقویت یارانه دهک‌های پایین جامعه انجام می‌شود. طبق برآوردها، حذف سه دهک پردرآمد، ماهانه حدود ۵ هزار میلیارد تومان (۵ همت) منابع جدید ایجاد خواهد کرد.

اگر خانواری به حذف یارانه خود اعتراض داشته باشد، می‌تواند از طریق سامانه معرفی‌شده درخواست بررسی مجدد ثبت کند. اعتراضات به‌صورت مرحله‌ای رسیدگی خواهد شد.

بر اساس گزارش وزیر، سه دهک بالای جامعه بیش از ۲۰ میلیون نفر را شامل می‌شوند. بخشی از این افراد در سال گذشته حذف شده‌اند و اکنون آمار یارانه‌بگیران این گروه به ۱۸ میلیون نفر رسیده است.

به گفته مسئولان، تنها منبع تأمین مالی برای کالابرگ، درآمد حاصل از حذف یارانه سه دهک بالا است. بازگشت منابع مالیات بر ارزش افزوده در حال حاضر عملیاتی نیست، چرا که همه کالاهای مصرفی مردم مشمول این مالیات نیستند.

دولت تاکنون در سه نوبت به استناد مصوبات سران قوا و تأیید مقام معظم رهبری، کالابرگ‌هایی برای حمایت از دهک‌های پایین توزیع کرده و هدف این است که با حذف یارانه اقشار پردرآمد، این حمایت‌ها ادامه یابد.

بسیاری از مردم دریافت یارانه را حق مسلم خود دانسته و آن را فارغ از توان مالی قلمداد می‌کنند. به همین دلیل کسی که همچنان با وجود داشتن ثروت‌های هنگفت در فهرست دریافت یارانه است، علاقه‌ای ندارد از این فهرست کنار گذاشته شود. در هر حال وجود یک «آب‌باریکه» بهتر از نبودن آن است. پرسش اصلی این است که افراد تحت چه معیارهایی در فهرست دریافت یارانه نقدی قرار می‌گیرند؟ به لحاظ منطقی در این کشور نباید این تعداد یارانه‌بگیر وجود داشته باشد. اساسا وجود این تعداد حاکی از شکست قطعی ساختار اقتصادی کشور است؛ حال آنکه هیچ دولتی حاضر به قبول این وضعیت نیست. اینجا بحث کلان‌داده‌ها مطرح می‌شود.

به نظر می‌رسد باید تنظیم فهرست دریافت‌کنندگان یارانه‌ها را از طریق سیستم‌ها مشخص کرد. در این کشور انواع و اقسام سامانه و سیستم وجود دارد و بعضا انجام جزئی‌ترین امور باید از طریق سیستم مربوطه باشد. حتی کار خرید نان مردم از طریق یک کارتخوان و سیستم در نانوایی‌ها انجام می‌شود. در دولت گذشته وزیر اقتصاد با افتخار اعلام کرد: «امروز می‌توانیم بگوییم چه فردی با کارت ملی از کدام نانوایی نان خریده است».

دولتِ وقت (و دولت کنونی) می‌دانست (و می‌داند) چه کسی چه تعداد نان خریده اما هنوز نمی‌دانست (و نمی‌داند) چگونه این‌همه فرد ثروتمند را از دریافت یارانه‌های ماهانه خارج کند.

اگر دولت تمایلی به تنظیم فهرست دقیق مستحقان یارانه داشت، قطعا به هر شیوه و راه‌حل و توسل به سیستم و داده و هوش مصنوعی و کلان‌داده‌ها می‌توانست فهرست مزبور را تهیه کند. اما مهم این است که دولت مشخص کند معیارهای دریافت یارانه نقدی چیست؟ چه شرایطی باید در یک سرپرست خانوار جمع شود تا او را مشمول دریافت یارانه نقدی کنند؟

از سوی دیگر، اوضاع اقتصادی افراد در طول زمان دچار تغییر و تحولاتی می‌شود. چه‌‌بسا فردی به یکباره از داروندار ساقط شود. سیستم‌ها و داده‌ها می‌توانند تشخیص بدهند چنین اتفاقی افتاده است. این شخص باید در فهرست دریافت یارانه قرار گیرد. متقابلا برخی دیگر در نردبان ترقی بالا می‌روند و طبعا باید از فهرست دریافت یارانه خارج شوند.

هزینه‌های زیادی در این کشور شده تا زیرساخت‌های داده‌محور آماده شوند. اکنون وقت بهره‌برداری از این‌همه سامانه و سیستم است. دولت نباید این‌همه داده‌ را که با ترفندهای مختلف از مردم جمع کرده‌ایم، هدر بدهد. در شرایط کنونی ارزش داده‌ها از هر چیز دیگری بیشتر است. دولت باید فرصت بهینه‌سازی عملکرد خود را ذیل بهره‌برداری از همین داده‌ها تعریف کند. تجزیه و تحلیل داده‌ها ارتقای کمی و کیفی تصمیم‌سازی‌ها را به دنبال خواهد داشت.