هشدار به بازنشستگان از قطع مستمری بازنشستگی | بازنشستگان برای جلوگیری از قطع مستمری اقدام کنند

امیر رهبر، کارشناس و فعال حوزه صندوق‌های بازنشستگی، در گفت‌وگویی رسمی هشدار داد که بازنشستگان دارای فرزند معلول، اگر تا زمان حیات خود اقدام قانونی برای ثبت وضعیت فرزند نکنند، پس از فوت، مستمری‌ای به آن فرزند تعلق نخواهد گرفت.

وی از خانواده‌ها خواست فوراً با مراجعه به پزشکی قانونی و ارائه مدارک به صندوق‌های بازنشستگی، وضعیت سرپرستی فرزند معلول خود را رسمی و مستند کنند. این هشدار می‌تواند از بروز بحران معیشتی برای فرزندان کم‌توان ذهنی یا جسمی پس از درگذشت والدین بازنشسته جلوگیری کند.

با افزایش سن بازنشستگان و نیازهای رو‌به‌افزایش خانواده‌های دارای عضو دارای معلولیت، یکی از موضوعات مغفول‌مانده در حوزه رفاه اجتماعی، وضعیت معیشتی فرزندان معلول پس از فوت والدین بازنشسته است. در همین راستا، امیر رهبر، از فعالان حوزه صندوق‌های بازنشستگی، در گفت‌وگویی با رسانه‌ها نسبت به بی‌توجهی به این مسئله هشدار داده است.

رهبر تصریح کرد: «تعداد قابل توجهی از بازنشستگان دارای فرزندانی با معلولیت جسمی یا ذهنی هستند که توان اشتغال یا استقلال مالی ندارند. اگر این بازنشستگان در زمان حیات خود اقدام به ثبت رسمی وضعیت این فرزندان نکنند، مستمری بازنشستگی پس از فوت، قطع خواهد شد.»

به گفته این فعال حوزه بازنشستگی، راهکار مشخص است. بازنشستگان باید در اسرع وقت برای تعیین تکلیف قانونی وضعیت فرزند معلول خود اقدام کنند. این فرآیند مستلزم مراجعه به سازمان پزشکی قانونی و دریافت مدارک رسمی دال بر ناتوانی یا نیازمندی دائم فرزند است. سپس این مدارک باید به صندوق بازنشستگی مربوطه ارسال شود تا در پرونده بیمه‌ای فرد بازنشسته درج شود.

رهبر افزود: «متأسفانه بسیاری از خانواده‌ها یا از این موضوع بی‌اطلاع هستند یا تصور می‌کنند چون فرزندشان تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی است، نیازی به طی روند قانونی ندارند. در حالی که بدون ثبت رسمی در پرونده بیمه‌ای، صندوق بازنشستگی هیچ‌گونه تعهدی برای پرداخت مستمری پس از فوت والد ندارد.»

فرزندان دارای معلولیت، به‌ویژه آن‌هایی که به‌دلیل شدت ناتوانی قادر به اداره امور مالی و زندگی مستقل نیستند، به‌طور ویژه به استمرار حمایت‌های مالی نیاز دارند. در چنین مواردی، مستمری بازنشستگی پدر یا مادر تنها راه تأمین معاش آن‌هاست.

در صورت عدم ثبت وضعیت معلولیت در زمان حیات بازنشسته، پس از فوت او، صندوق بازنشستگی مستمری را قطع کرده و ادامه پرداخت مستمری به فرزند منوط به اثبات مجدد وضعیت و طی روند قضایی می‌شود؛ فرایندی پیچیده، زمان‌بر و پرهزینه که ممکن است خانواده‌ها از عهده آن برنیایند.

رهبر در پاسخ به این پرسش خاطرنشان کرد: «برخی خانواده‌ها به اشتباه فکر می‌کنند اگر فرزندشان تحت پوشش سازمان بهزیستی یا کمیته امداد باشد، این حمایت جای مستمری را می‌گیرد. در حالی‌که این دو نهاد، اساساً ساختار متفاوتی دارند و مستمری بازنشستگی حقی قانونی است که نیازمند طی روند خاص خود در صندوق بازنشستگی است.»

به‌علاوه، کمک‌های نهادهای حمایتی غالباً حداقلی بوده و پاسخگوی تمام نیازهای معیشتی، درمانی و مراقبتی یک فرد معلول نیست.

قطع مستمری پس از فوت والد بازنشسته، نه‌تنها فشار مالی بر خانواده ایجاد می‌کند، بلکه ممکن است به بحران‌های روانی و اجتماعی برای فرزندان معلول منجر شود. چنین افرادی غالباً فاقد مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و حتی مالی هستند و بدون پشتوانه درآمدی نمی‌توانند ادامه حیات دهند.

کارشناسان تأکید می‌کنند که پیشگیری از این فاجعه بالقوه، تنها با یک اقدام ساده در زمان حیات والدین بازنشسته ممکن است: مراجعه به پزشکی قانونی و ثبت وضعیت در پرونده بازنشستگی.

فعالان حوزه رفاه اجتماعی خواستار آن شده‌اند که صندوق‌های بازنشستگی، سازمان تأمین اجتماعی و وزارت رفاه، با اجرای کمپین‌های اطلاع‌رسانی، این موضوع را به آگاهی خانواده‌های بازنشسته برسانند.

همچنین پیشنهادهایی مطرح شده که بر اساس آن، هنگام تشکیل پرونده بازنشستگی یا بروزرسانی سالانه، فرم بررسی وضعیت فرزندان تحت تکفل به خانواده‌ها ارائه شود تا از ابتدا موارد خاصی مانند معلولیت ثبت و بررسی شود.

نتیجه‌گیری:

موضوع تعیین وضعیت فرزندان دارای معلولیت برای دریافت مستمری پس از فوت والدین بازنشسته، نه‌تنها مسئله‌ای قانونی، بلکه یک مسئولیت اخلاقی و انسانی است. ثبت این وضعیت در زمان حیات، از سردرگمی خانواده و از بین رفتن حقوق حقه فرزندان جلوگیری می‌کند.

با اقدام به‌موقع و اطلاع‌رسانی گسترده، می‌توان از بروز ده‌ها مورد بحران معیشتی در آینده جلوگیری کرد. نهادهای مسئول نیز باید با کاهش روند بروکراتیک، این مسیر را برای خانواده‌ها تسهیل کنند تا هیچ فرزند معلولی، پس از فقدان والدین، بی‌پناه نماند.