افزایش حداقل ۱۲ میلیون تومانی حقوق بازنشستگان از این ماه | بررسی طرح جدید افزایش ۵۰ درصدی حقوق بازنشستگان

 بر اساس این پیشنهاد، بخشی از پرداخت‌های جانبی کارکنان دولت که تا کنون در محاسبه حق بازنشستگی لحاظ نمی‌شد، به شمول محاسبه بازنشستگی افزوده خواهد شد.

در حال حاضر، دریافتی کارکنان دولت از دو بخش تشکیل شده است: نخست حقوق ثابت درج‌شده در حکم کارگزینی؛ و دوم مجموعه‌ای از مزایای جانبی مانند رفاهیات، اضافه‌کار و سایر آیتم‌ها که تقریباً ۴۰ تا ۵۰ درصد مجموع دریافتی آنان را تشکیل می‌دهد. 

تا کنون، بخش دوم  یعنی مزایای جانبی  در محاسبه کسور بازنشستگی کارکنان دولت مورد توجه قرار نمی‌گرفت. 

بر اساس پیشنهاد مذکور، اگر طرح از سوی دولت نهایی شود، سهم بازنشستگی از مزایای جانبی کارکنان نیز کسر خواهد شد و در نتیجه، آیتم “رفاهیات” و سایر پرداخت‌های افزوده در فیش حقوقی بازنشستگان نیز ظاهر خواهد شد. 

 کارشناسان معتقدند اجرای این تغییر می‌تواند در میان‌مدت حقوق بازنشستگان را به میزان ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش دهد. 

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشته است که این تغییر، گامی مهم در جهت اصلاح نظام پرداخت و ایجاد عدالت در بازنشستگی است. 

به‌ویژه تاکید شده است که فوق‌العاده مناطق کمتر توسعه‌یافته، اضافه‌کار، حق‌التدریس غیرموظف معلمان و نوبت‌کاری نیز مشمول کسور بازنشستگی شوند. 

دلیل این اصلاح، جلوگیری از کاهش محسوس دریافتی کارکنان در زمان بازنشستگی و نیز تقویت منابع مالی صندوق‌های بازنشستگی عنوان شده است. 

اگر این پیشنهاد به تصویب نهایی برسد، بازنشستگان دولت با افزایش قابل توجهی در پایه حقوق خود مواجه خواهند شد. به‌ویژه اینکه افزوده شدن مزایای جانبی به محاسبه بازنشستگی، به معنای آن است که بخش عمده‌ای از پرداخت‌هایی که قبلاً “براساس آن‌ها بازنشستگی محاسبه نمی‌شد”، اکنون در محاسبه موثر خواهد شد.

با فرض اینکه مزایای جانبی حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از کل دریافتی کارمندان دولت را تشکیل می‌دهند، اضافه شدن آن‌ها به مبنای بازنشستگی می‌تواند افزایش ۴۰ تا ۵۰ درصدی را برای بازنشسته‌ها به همراه داشته باشد. به عبارت دیگر، اگر فردی پیش از این برای مثال ۱۰ میلیون تومان دریافتی ماهانه داشته باشد و از آن ۴۰٪ مربوط به مزایای جانبی باشد (یعنی ۴ میلیون تومان مزایا)، با اضافه شدن آن‌ها به مبنای بازنشستگی، پایه حقوق بازنشستگی وی ممکن است تا حدود ۴۰٪ افزایش یابد (و در برخی تحلیل‌ها نزدیک به ۵۰٪).

بنابراین، برای نمونه ساده: اگر بازنشسته‌ای در حال حاضر ماهانه ۸ میلیون تومان دریافت می‌کند، با این تغییر ممکن است دریافتی او بین حدود ۱۱ تا ۱۲ میلیون تومان شود (افزایش حدود ۳ تا ۴ میلیون تومان) البته این تخمین ساده، بسته به ساختار مزایا و محاسبه دقیق فرد متفاوت خواهد بود.

این طرح هنوز نهایی نشده و به تصویب نهایی در هیأت وزیران و سپس مجلس نیاز دارد. 

این افزایش به نسبت افراد متفاوت خواهد بود؛ کسانی که مزایای جانبی بیشتری داشته‌اند، در بازنشستگی اثر بیشتری خواهند گرفت.

این اصلاح، علاوه بر افزایش حقوق، می‌تواند به شفاف‌تر شدن نظام پرداخت و تقویت منابع صندوق‌های بازنشستگی منجر شود. 

با این حال، اجرای کامل و دقیق آن ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به پیاده‌سازی مقررات اجرایی دارد.

افزایش حقوق به این شیوه، در کنار تورم و وضعیت اقتصادی کشور، می‌تواند مهم باشد اما ممکن است تمام «فشار معیشتی» افراد را جبران نکند؛ لذا همچنان چالش‌های معیشتی بازنشستگان وجود دارد.

در جمع‌بندی، پیشنهاد اخیر سازمان اداری و استخدامی می‌تواند نقطه عطفی برای بازنشستگان دستگاه‌های دولتی باشد: با لحاظ شدن مزایای جانبی مانند رفاهیات، اضافه‌کار و سایر پرداخت‌ها در محاسبه حق بازنشستگی، اکثر بازنشستگان دولت به افزایش حدود ۴۰ تا ۵۰ درصدی دریافتی خواهند رسید به شرطی که طرح نهایی شود و اجرایی گردد. اگرچه عدد دقیق برای هر فرد متفاوت خواهد بود، اما اثر کلی آن بر توان معیشتی بازنشستگان بالقوه و مثبت ارزیابی می‌شود.

حداقل حقوق چقدر زیاد می‌شود؟

طبق گزارش رسمی رسانه‌ها، کارشناسان اثر این طرح را در بازه ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش حقوق بازنشستگان برآورد کرده‌اند.

 با استفاده از همین درصدها و کف فعلی ۹ میلیون تومان، می‌توان یک برآورد عددی انجام داد:

اگر افزایش واقعی حدود ۴۰ درصد باشد:

حداقل حقوق از ۹,۰۰۰,۰۰۰ تومان

به حدود ۱۲,۶۰۰,۰۰۰ تومان می‌رسد.

یعنی حدود ۳,۶۰۰,۰۰۰ تومان افزایش روی حداقل حقوق فعلی.

اگر افزایش به سقف برآورد یعنی حدود ۵۰ درصد برسد:

حداقل حقوق از ۹,۰۰۰,۰۰۰ تومان

به حدود ۱۳,۵۰۰,۰۰۰ تومان می‌رسد.

یعنی حدود ۴,۵۰۰,۰۰۰ تومان افزایش نسبت به وضعیت فعلی.

به زبان ساده:

با فرض اجرای کامل طرح، حداقل حقوق بازنشستگان کشوری و لشکری می‌تواند بین حدود ۳٫۶ تا ۴٫۵ میلیون تومان زیاد شود و کف مستمری از ۹ میلیون تومان به بازه‌ای حدود ۱۲٫۶ تا ۱۳٫۵ میلیون تومان برسد.

توجه مهم: این ارقام «سناریوی محاسباتی» بر پایه کف فعلی و درصدهای اعلام‌شده هستند؛ هنوز رقم دقیق و قطعیِ «حداقل حقوق جدید» در متن قانون نهایی منتشر نشده است و ممکن است در فرآیند تصویب، اعداد دقیق یا دامنه شمول مشمولان تغییر کند. اما جهت‌گیری کلی طرح و نسبت افزایش در محدوده ۴۰ تا ۵۰ درصد، در چند منبع رسمی تکرار شده است.

آثار احتمالی این افزایش بر معیشت بازنشستگان

بسیاری از کارکنان دولت امروز در زمان اشتغال، به دلیل دریافت مزایای متعدد، درآمدی بسیار بالاتر از آنچه بعد از بازنشستگی دریافت می‌کنند، دارند. ورود رفاهیات و اضافه‌کار به مبنای محاسبه، می‌تواند این شکاف را تا حدی کاهش دهد و شوک درآمدی زمان بازنشستگی را کم کند.

با توجه به تورم سال‌های اخیر، افزایش ۳٫۶ تا ۴٫۵ میلیون تومانی در کف مستمری، اگرچه همه فشار معیشتی را جبران نمی‌کند، اما می‌تواند برای بخش بزرگی از بازنشستگان دولتی به‌خصوص حداقل‌بگیران، تفاوت محسوسی در هزینه‌های ماهانه مسکن، درمان و سبد مصرفی ایجاد کند.

دولت و کارشناسان از این طرح نه فقط به عنوان «افزایش حقوق»، بلکه به‌عنوان اصلاحی در نظام تأمین اجتماعی یاد می‌کنند؛ زیرا وقتی سهم بازنشستگی از مزایای جانبی هم کسر شود، هم پایه محاسبه مستمری واقعی‌تر می‌شود و هم منابع ورودی صندوق‌ها تقویت خواهد شد.